135. De vrijheid van de onderneming

In tegenstelling tot de indruk die politici in de publieke opinie in stand houden, verdient het grootste deel van onze landgenoten zijn brood in kleine en middelgrote ondernemingen. Het is met die kmo's dat we ons allereerst moeten bezighouden. We moeten ze bevrijden van de bevoogding door het kapitalisme, de syndicaten en de staat en ze zo herstellen in hun spontaan ecologisch evenwicht en hun broederlijkheid. De grote industrie zal moeten volgen. Als men daarentegen alles afstemt op die grote industrie dan leidt dit automatisch tot een systematische verplettering van de kleinere ondernemingen.

1. De oplossing van de sociale kwestie begint met het herstel van de economische basisgemeenschap: de kleine en middelgrote onderneming, die de essentie van de economische activiteit verzekert, en het in eer herstellen van de persoon die er de verantwoordelijkheid over draagt: de ondernemer. De onderneming moet solide zijn opdat de ondernemer de vrijheid zou hebben om een echte patroon te zijn, ondernemend, eerlijk en menselijk. Momenteel gaan de ondernemingen echter zodanig gebukt onder allerlei lasten en zijn ze het toneel van zoveel krachtmetingen dat elk evenwicht, elke bedachtzaamheid, elke rechtvaardigheid er praktisch onmogelijk zijn.

De banken slorpen het voornaamste deel van de opbrengsten van de ondernemingen op en beslissen over hun overleving of dood door het beschikbaar stellen of blokkeren van kredieten. De bureaucratie en haar buitensporige reglementering, de fiscale druk, de extravagante sociale lasten, de arbeidsinspectie die de gevangene is van de letter van de wet, de sociale balansen, de politisering in de fabriek enz. maken de kmo's het leven ondraaglijk en ontmoedigen elk initiatief, elke inspanning, elke vooruitgang. De syndicaten dragen bij tot de onzekerheid en de verslechtering van het sociaal klimaat door politieke stakingen, onzinnige eisen en werkweigering, waarvan het uiteindelijk doel niets gemeen heeft met de belangen van hun eigen leden.

2. Al die indringers moeten uit de ondernemingen verjaagd worden. En aan wie anders moet de onderneming gegeven worden dan aan de ondernemer zelf, de patroon, en aan zijn medewerkers op alle beroepsniveaus, van wie de arbeid noodzakelijk is voor hun gezinnen?

Want de onderneming kan gedefinieerd worden als een zakenproject waarvan het reële doel is de broodwinning te waarborgen van de gezinnen die ermee verbonden zijn door arbeid of patrimonium. De eigenaar is als enige gewettigd om het project te creëren of te wijzigen, maar de andere medewerkers moeten ermee instemmen, meer of minder expliciet overeenkomstig hun verantwoordelijkheden. Het arbeidscontract zal de voorwaarden van deze associatie bepalen.

De eerste verantwoordelijke van de onderneming, de « vader » ervan, is degene die het project gelanceerd heeft of er de leiding van neemt: de ondernemer, de patroon. Omdat hij het meest belang heeft bij het welslagen van de onderneming en het voortduren ervan, is hij het best geplaatst om het gemeenschappelijk belang te verdedigen en tegemoet te komen aan de redelijke eisen van alle leden. En des te beter als de patroon van de onderneming ook de eigenaar is, want dan is zijn verantwoordelijkheidszin ook het grootst. Als hij dat niet is, dan zal het sociaal recht zijn lot nauw verbinden aan de onderneming of maatschappij waarover hij is aangesteld als directeur of beheerder.

Bevrijd van elke absurde bevoogding en hersteld in zijn volledig persoonlijk gezag zal de patroon er nochtans toe verplicht worden de nodige overlegorganen op te richten met al de leden van de economische gemeenschap die hij leidt, wat ook hun positie in de onderneming is.

3. Dat alles veronderstelt een grondige herziening van het arbeidsrecht, het handelsrecht en het vennootschapsrecht – in het bijzonder de wetgeving rond de anonieme vennootschap, die van protestants-kapitalistische oorsprong is en die een schoolvoorbeeld is van de vervalste gelddemocratie die alle mogelijke misbruiken toelaat; de sociaal-katholieken hebben er trouwens altijd tegen gestreden. Bijgevolg zullen ook het beroep op spaargelden, de financiële markten en de beursorganisatie gezond gemaakt worden, om een einde te stellen aan de anonieme financiële spelletjes die leiden tot een transfer van eigendom, verandering van directie of van de onderneming zelf, speculatie zonder scrupules, geheime overeenkomsten enz. die er enkel op gericht zijn de markten te overheersen en te verpletteren volgens de belangen van het geld zonder wet of grenzen.