136. Het beheer van de onderneming

Meer dan wat ook zijn de stichting van een onderneming en het beheer ervan gebaseerd op de deugd van voorzichtigheid. Veeleer dan de maximale winst na te streven moet men de rentabiliteit en de duurzaamheid van de onderneming op het oog hebben, om op duurzame wijze de voorspoed te verzekeren van de gezinnen die ervan afhangen. Hieruit zullen in de schoot van de onderneming ontwikkelingsstrategieën en betrekkingen tussen mensen voortvloeien die verschillend zijn van wat in de kapitalistische onderneming bestaat.

1. Het zakenproject valt volledig onder het gezag van de eigenaar van de onderneming, maar voor de realisatie ervan in de schoot zelf van de onderneming is het de competentie die de wettigheid van het gezag grondvest. Enkel dat criterium laat toe dat de diverse functies van bestuur, investering van kapitaal en arbeid gepersonaliseerd worden en dat iedereen zich rond de bedrijfsleider schaart om het hoofd te kunnen bieden aan externe moeilijkheden. Zo worden binnen de werkgemeenschap ook op heel natuurlijke wijze menselijke betrekkingen onderhouden die steunen op wederzijds respect en rechtvaardigheid.

In het geval van ondernemingen die niet strikt familiaal zijn of waarvan de eigenaar niet de leiding waarneemt, moet men de gezinnen beschermen tegen zijn beslissingen of die van de aandeelhouders die op onrechtvaardige of lichtzinnige wijze de onderneming in gevaar zouden brengen. De directie en de kaderleden zullen dus genieten van het recht om een beroep te doen op de tussenkomst van bevoegde tribunalen.

2. De rol van de financier zal ook omkaderd worden. Omdat hij beschouwd wordt als partner van de onderneming, op dezelfde manier als bv. de ingenieurs die hun kennis en kunde aanbrengen, zal hij niet langer misbruik kunnen maken van het gezag van de eigenaar over het zakenproject of dat van zijn medewerkers over het bestuur van de onderneming. Zijn financiële bijdrage geeft hem recht op een dividend op de resultaten van de onderneming; de grootte daarvan wordt bepaald in functie van de duur van zijn engagement ten gunste van het project.

3. Het personeel van de onderneming zal hiërarchisch ingedeeld worden volgens ieders taak binnen de onderneming, maar ook volgens toewijding en competentie. Men moet dus een onderscheid maken tussen de nieuwelingen die zichzelf nog moeten bewijzen, de collega’s die integraal lid zijn van de onderneming en de oudgedienden die in hun functie een door allen erkende competentie ontwikkeld hebben. Laatstgenoemden vormen een bijzondere categorie die door de directie wordt geraadpleegd, meer bepaald voor de verbetering van de arbeids- en productievoorwaarden. Ook zal het zakenproject hen voorgelegd worden. Ze zullen eveneens, op hun domein, geconsulteerd worden in verband met de definitieve aanvaarding van nieuwe medewerkers van de onderneming. Tenslotte dient interne promotie aangemoedigd te worden.

4. Het herstel van het wettig gezag van de patroon in de schoot van de onderneming betekent geen arbitrair beheer, wel het tegendeel. De zorg voor het gemeenschappelijk belang van de onderneming en voor de efficiëntie in de uitvoering van de taken houdt in dat het betrokken personeel op regelmatige basis geraadpleegd wordt. Het vormt een bijkomend recht voor de oudgedienden om ten allen tijde vrijuit hun mening te laten horen, wat een welgekomen vervanging inhoudt van de ondernemingsraden die overgeleverd zijn aan het Diktat van de syndicaten.

5. Deze principes van ecologisch beheer van de onderneming brengen gemakkelijk een klimaat van familiaal werk tot stand, wat de leden van eenzelfde onderneming er zal toe brengen elkaar te helpen op verschillende manieren. Dat is het voorwerp van de derde "utopie" van onze ecologie. Volgens de grootte van de onderneming, de lokale gewoonten en de reële noden kan de patroon van de onderneming die wederzijdse hulp vergemakkelijken en ze zo goed mogelijk organiseren met de hulp van de oudgedienden van zijn bedrijf.