Dialoog met de vrijmetselaars

KATHOLIEKEN mogen niet toetreden tot de vrijmetselarij. Dat werd nogmaals bevestigd door de dicasterie voor de Geloofsleer op 13 november 2023 in een verklaring ondertekend door de prefect ervan, Mgr. Fernández, en goedgekeurd door paus Franciscus. Dit antwoord kwam er op vraag van een Filippijnse bisschop, Mgr. Julito Cortes, die zich zorgen maakte over « de voortdurende toename van het aantal leden van de Loge » in zijn diocees en zich afvroeg welk leerstellig standpunt hij moest innemen.

De dicasterie herinnerde eraan dat « het een gelovige verboden is actief lid te zijn van de vrijmetselarij omdat er onverzoenlijkheid bestaat tussen de katholieke doctrine en de vrijmetselarij. » De nota preciseerde dat « zij die formeel en bewust lid zijn van maçonnieke loges en de maçonnieke beginselen omarmd hebben zich in staat van zware zonde bevinden en de H. Communie niet mogen ontvangen », zoals al stond in een verklaring van de congregatie voor de Geloofsleer uit 1983. Wat men verder ook van Fernández mag denken, hij onderstreept hier tenminste het principe van de onverzoenlijkheid tussen Kerk en Loge.

Woorden zijn één zaak, maar daden blijkbaar een andere. Op 16 februari 2024 namen katholieke prelaten zonder verpinken deel aan een voordracht over Katholieke Kerk en vrijmetselarij, georganiseerd door de belangrijkste maçonnieke loge van Italië. De voordracht werd gehouden door Stefano Bisi, grootmeester van het Italiaanse Grootoosten. Aanwezig waren verschillende eminente vertegenwoordigers van de katholieke hiërarchie : kardinaal Francesco Coccopalmerio, voormalig pauselijk raadgever, die in 2017 in opspraak kwam omdat zijn privésecretaris betrokken was in een zedenzaak op zijn Vaticaans appartement ; Mgr. Mario Delpini, aartsbisschop van Milaan ; en Mgr. Francesco Staglianò, voorzitter van de Pauselijke academie voor theologie van het Vaticaan. Delpini hield de openingstoespraak en Coccopalmerio de slotrede.

Volgens de organisatoren ging het om een « historische » ontmoeting. Grootmeester Bisi stelde de logische vraag : als wij allemaal zondaars zijn en als iedereen in de Kerk met al zijn rechten moet verwelkomd worden, waarom geldt dat dan wel voor onregelmatige koppels en niet voor vrijmetselaars ? Zoals voor de homoseksuele koppels kan men altijd zeggen dat het niet de vrijmetselarij is die gezegend wordt, maar het individu dat een vrijmetselaar is... Met andere woorden : pas de methode van Fiducia supplicans ook toe op de logebroeders. Nu dat dwaze of beter gezegd schandalige document door de vijand zo sluw tegen hem uitgespeeld wordt, zouden de ogen van paus Franciscus open moeten gaan !

Uit de voordracht kwam de idee voort, gesuggereerd door kardinaal Coccopalmerio op het einde van de avond, om een permanente dialoogstructuur op poten te zetten. « Vijftig jaar geleden was onze kennis minder groot, maar de zaken zijn geëvolueerd en ik hoop dat dit soort ontmoetingen niet tot voordrachten beperkt blijft. »

We weten dat de vrijmetselaars willen dat de Kerk terugkomt op de verklaring van november 1983, onder het pontificaat van Joannes-Paulus II. Dat document verving het standpunt van de Kerk uit 1917. De verklaring van 1983 stelt dat katholieken die lid zijn van de Loge « in staat van zware zonde » zijn. De vrijmetselaars betreuren die formulering en hebben kardinaal Ratzinger, de toenmalige prefect van de congregatie voor de Geloofsleer, altijd als een conservatief bestempeld. In werkelijkheid echter laat het document in kwestie veel zaken schieten : er staat geen expliciete veroordeling van de vrijmetselarij meer in en de leden worden niet meer geëxcommuniceerd, wat in de tekst van 1917 nog wél het geval was.

Opgemerkt moet worden dat de inschatting die de Loge van paus Franciscus maakt, zeer juist is. De vrijmetselaars van het Italiaanse Grootoosten hadden op hun website in 2020, na de publicatie van de encycliek Fratelli tutti, een parallel getrokken tussen de uitspraken van hun grootmeester en passages uit de pauselijke tekst, om te bewijzen dat hun ideaal en dat van de Opperherder van de Kerk in wezen hetzelfde is : het instellen van een wereldwijde broederschap...

Toch is de toenadering tussen Kerk en vrijmetselarij niet nieuw. In zijn Liber accusationis in Paulum Sextum klaagde abbé de Nantes Paulus VI al aan voor dat verraad. Onze vader wees ook met een beschuldigende vinger naar de bisschop van Cuernavaca, Mgr. Sergio Méndez Arceo, die op het Concilie zelf opgeroepen had tot verzoening met de vrijmetselaars, in de nasleep van de reis van de paus naar de zetel van de Verenigde Naties in Manhattan (4 oktober 1965). Ook Mgr. Daniel Pézeril werd door abbé de Nantes stevig bekritiseerd, omdat hij ingegaan was op de uitnodiging van de grootmeester van de Grande Loge de France en met alle maçonnieke eer ontvangen werd in hun tempel op 22 juni 1971.

In New York, op het VN-hoofdkwartier, hield Pau­lus VI in 1965 halt in de maçonnieke “ meditatieruimte ” die er het middelpunt van vormt. In zijn toespraak tot de afgevaardigden zei hij dat « de volkeren zich richten tot de Verenigde Naties als tot hun enige hoop op eendracht en vrede ». Tot de VN en niet tot Christus of zijn heilige Moeder ? En het is het hoofd van de katholieke Kerk dat zoiets zegt ? « U bent zelf een vrijmetselaar... een christelijke vrijmetselaar ! » wierp de stichter van De katholieke Contrareformatie in de 20^ste eeuw de paus voor de voeten (Liber I).

Joannes-Paulus II zowel als Benedictus XVI ontvingen meer dan eens delegaties van de joodse organisatie B’nai B’rith in het Vaticaan : in 1984, 1986, 1994, 1996, 2006, 2011... Franciscus onthaalde hen in 2015 en 2022. Deze machtige “ Kinderen van het Verbond ”, ontsproten uit 19^de-eeuwse loges, speelden een beslissende rol in de oprichting van de VN en behartigen wereldwijd de belangen van het jodendom en de staat Israël. Ze zijn ook actief aanwezig op alle niveaus van de Europese Unie. In 2005 verenigde “ B’nai B’rith Europe ” loges in meer dan 20 Europese landen (zie hun website).

Is dat allemaal hoe « onverzoenlijkheid tussen de katholieke doctrine en de vrijmetselarij » moet geïnterpreteerd worden ?

broeder Michel van de triomferende Onbevlekte
Hij is verrezen ! nr. 130, juli-augustus 2024