HET BOEDDHISME IS GEEN GODSDIENST
OP de grote interreligieuze bijeenkomst die Paus Joannes-Paulus II op 24 januari 2002 in, waren ook achtentwintig boeddhisten aanwezig. Om vanuit hun geloof « de dialoog met God » aan te gaan waartoe de Heilige Vader alle vertegenwoordigers van de godsdiensten opriep? Een moeilijke zaak voor mensen die principieel niet in het bestaan van welke god dan ook geloven...
In het dorp Kuttolsheim in de Elzas is een boeddhistisch instituut gevestigd dat luistert naar de mooie naam Sakya Tsesjen Ling, « de besneeuwde berg van Sakya ». De stichter ervan, lama Sherab, heeft die naam gegeven omdat de steile helling die naar het instituut leidt hem herinnerde aan de besneeuwde bergen van zijn land. Hoog daarboven verblijft een “ monnik ”, lama Dagpa, die in Kuttolsheim aangekomen is op hetzelfde moment als de pastoor, Joseph Lachmann.
Pastoor Lachmann heeft het vanaf het begin opgenomen voor de boeddhistische lama: « Tien jaar geleden kreeg ik een strooibriefje in handen dat vrij agressief was ten opzichte van het instituut. De zondag daarop ben ik op het onderwerp teruggekomen tijdens de mis. Ons christelijk geloof zegt ons dat wij allemaal broeders zijn. Of we nu christenen zijn of boeddhisten, moslims of joden, wat belang heeft dat? We kunnen niet samen het Onze Vader bidden als we daarvan niet echt overtuigd zijn. »
Dankzij de inzet van pastoor Lachmann is lama Dagpa volkomen geïntegreerd in het dorp. « Hij maakt deel uit van de familie. In Kuttolsheim is niemand verbaasd dat er een boeddhist in de mis zit of een priester naar het instituut gaat. Het zijn de landbouwers die de lama het felst verdedigen in het dorp. “ Kwestie van gezond boerenverstand ”, legt oud-burgemeester Georges Boehler uit. “ Zo is het toch. Ik ben als katholiek geboren maar ik had evengoed als boeddhist of moslim kunnen geboren worden. De ene godsdienst is niet beter dan de andere. Ergens hierboven komen ze allemaal bij hetzelfde uit ” » (Dernières Nouvelles d’Alsace van 17 juli 2001).
Gezond boerenverstand of geloofsafval? De pastoor en de burgemeester kunnen echter tot hun verdediging zeggen dat zij niet anders spreken dan de bisschoppen, die op hun beurt niet anders spreken dan de Paus zelf! Joannes-Paulus II laat immers geen gelegenheid voorbijgaan zonder te onderstrepen hoezeer alle geloofsovertuigingen voor hem gelijkwaardige wegen zijn.
In elk geval blijkt het boeddhisme niet echt gekend te zijn. Ook niet door de Paus, die in Assisië zei: « De context van onze ontmoeting hier, van onze dialoog met God, geeft ons de gelegenheid om opnieuw te bevestigen dat wij in God de uitzonderlijke eenheid van rechtvaardigheid en mededogen vinden. » De aanwezige boeddhisten hadden aan deze woorden geen boodschap. Want voor een boeddhist bestaat er geen « ergens hierboven », en evenmin een God die verschillend is van de wereld. Pater Henry Van Straelen, een veteraan van de missies in het Verre Oosten en trouwens een intieme vriend van Paus Joannes-Paulus II, schreef over het boeddhisme het volgende: « Het is etymologisch onjuist het boeddhisme als een godsdienst te beschouwen. Wie boeddhist is, is niet religieus maar vrijgevochten. Het boeddhisme als een godsdienst beschouwen is daarom een contradictie in de termen. Het boeddhisme erkent het bestaan van God niet en ontkent eveneens het bestaan van de ziel » (Ouverture à l’Autre: laquelle?, p. 205).
1. Van Straelen haalt verder Zuzuki aan, « de grootste zenn-profeet van het moderne Japan », die met onverholen misprijzen over de gekruisigde Christus spreekt en wiens voorkeur uitgaat naar de zittende Boeddha: « Christus op het kruis is een verschrikkelijk beeld dat zich in mijn geest, ondanks mezelf, identificeert met een of andere sadistische aandrang van een op hol geslagen fantasie... Boeddha is liggend gestorven... De horizontale houding drukt vrede, vergevingsgezindheid en grootmoedigheid uit », enz.
Heel anders klinkt abbé de Nantes: « De gekruisigde Christus staat voor de cultus van God die Verlosser is en voor de devotie tot het Heilig Hart; het boeddhisme is de cultus van de mens, zonder naastenliefde en zonder vergeving » (Franse CRC nr. 235, aug. 1987, p. 12).
Hoe kan iets als het boeddhisme, waarvan de voornaamste vertegenwoordiger, de Dalaï-lama, zichzelf de « levende god » noemt, op zoveel sympathie en eerbewijzen rekenen vanwege de Paus, die toch de vertegenwoordiger van God op aarde is? Eigenlijk is dit ronduit onterend voor Christus, voor de Kerk en voor elke katholieke gelovige.
Christus heeft gezegd: « Ik ben het licht der wereld. » Hij is inderdaad gedurende tweeduizend jaar dat Licht geweest. Betekent het derde millennium waarin wij binnengetreden zijn het einde van Zijn heerschappij?
« Zal de Mensenzoon bij zijn terugkomst nog het geloof op aarde vinden? »
IN DE GEEST VAN ASSISIË
In zijn inleiding op de « Kreet » van Chiara Lubich schrijft kardinaal Poupard dat het Vaticaan de Focolarebeweging ten volle aanmoedigt « om de opmars ervan te oriënteren en te ondersteunen en om de beweging open te stellen voor heel de Kerk en heel de wereld, het boeddhisme inbegrepen ».
Het Focolare krijgt steun van alle mogelijke kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders. Maar niet alleen uit katholieke hoek, schrijft de stichteres: « Belangrijke personaliteiten die tot andere Kerken [!] behoren, volgen ons met een bijzondere genegenheid, moedigen ons aan en vragen dat onze geest zich zou verspreiden onder hun gelovigen [welke geest? de H. Geest??]. Ik denk hier aan de vier laatste primaten van de anglicaanse gemeenschap, de drie laatste patriarchen van Constantinopel, eminente lutherse bisschoppen [!] enz. »
Dat de beweging zelfs geen punt (meer) maakt van het christendom, bleek b.v. op de viering van het veertigjarig bestaan van Focolare-Nederland in maart ll.: « Eenheid gaat voor het Focolare verder dan medechristenen. In Nijmegen was dat onder meer te zien aan de aanwezige moslimmeisjes met hoofddoekjes. Volgens persvoorlichter Michel Bronzwaer zijn in Nederland de contacten met moslims een jaar of zes geleden gestart » (Katholiek Nieuwsblad, 8 maart 2002, p. 27).
Dit is de ware geest van Assisië, en geen wonder dus dat de Paus enthousiast is over het Focolare! Chiara Lubich: « Naast de audiënties vertellen zijn aanwezigheid op onze publieke samenkomsten en zijn brieven wat wij voor hem betekenen, evenals zijn buitengewone telefoontjes: drie keer om mij een gelukkige feestdag te wensen, in Zwitserland, waar ik was op het feest van de H. Clara. Van de brieven die hij ons tot nog toe geschreven heeft, zijn er 22 van zijn hand, wat toch wel verbazingwekkend is. » Inderdaad! En dan te weten dat abbé de Nantes nooit ook maar enige reactie ontvangen heeft op zoveel smeekbeden...
naar broeder Bruno Bonnet-Eymard
Hij is verrezen ! nr. 9, mei-juni 2002
EEN KAAKSLAG VOOR DE PAUS
Dr. George Carey, de aartsbisschop van Canterbury, was niet aanwezig op de bijeenkomst in Assisië van 24 januari ll. De primaat van de anglicaanse kerk had zijn eigen interreligieuze ontmoeting georganiseerd in Alexandrië... twee dagen vóór het pauselijk initiatief!
Nogal wat belangrijke personaliteiten die in Italië niet opdaagden, waren wél present in Egypte. Dr. Carey kon zijn geluk dan ook niet op: « Het feit alleen al dat religieuze verantwoordelijken van dat kaliber mijn uitnodiging hebben aanvaard om bij elkaar te komen is een positief signaal. Wij hopen dat onze discussie de zaak van de vrede en de verzoening in het Heilige Land kan dienen. »
Het ging er inderdaad om « concrete initiatieven te bestuderen die een einde zouden kunnen maken aan het geweld en die het Israëlisch-Palestijns vredesproces terug op gang zouden kunnen trekken. » Een manier om te zeggen dat de vrome wensen die twee dagen later vanuit Assisië zouden opklinken niets meer waren dan ijle woorden in de wind...
Wat die « concrete initiatieven » opgeleverd hebben, weten we ondertussen ook: Sharon heeft de totale oorlog verklaard aan Arafat, die hij verantwoordelijk stelt voor het terroristisch geweld tegen de Israëli’s. Alexandrië is dus een even hol vat als Assisië.
Nochtans had Dr. Carey zich uitgesloofd. De week tevoren had hij in het Londense Lambeth Palace een tweedaags seminarie georganiseerd over de dialoog tussen moslims en christenen. De Britse eerste minister Tony Blair had dit seminarie geopend. Op het einde van die week had de aartsbisschop van Canterbury zich onderhouden zowel met Ariel Sharon als met Yasser Arafat. Beiden hadden hun steun toegezegd voor de bijeenkomst van Alexandrië.
Het enige écht « concrete » resultaat van dit colloquium is dus de kaakslag die is toegediend aan Paus Joannes-Paulus II. Door wie? Door een man die voorwendt aartsbisschop van Canterbury te zijn maar die in werkelijkheid niets meer is dan een functionaris van de Engelse koningin, die zelf het hoofd is van de anglicaanse, anti-papistische kerk. George Carey is noch bisschop noch priester, en hij bezet op onrechtmatige wijze de primaatszetel van Canterbury. Hij is de opvolger van de vervolgers en de beulen van zoveel heilige Engelse martelaren uit de zestiende eeuw, Thomas More en anderen!
Hoe kan de Paus van Rome veinzen dat hij deze man, die zich verkleedt met een mooie violetkleurige soutane en een gouden kruis, beschouwt als een waarachtig opvolger van de Apostelen?
Joannes-Paulus II zetelde in Assisië nog als centrale religieuze persoonlijkheid, als « voorzitter » van de interreligieuze bijeenkomst. Als hij maar blijft onderstrepen dat alle godsdiensten gelijkwaardig zijn met het Rooms-katholicisme wat hun oorsprong betreft en vergelijkbaar qua inhoud, waarop is zijn gezag dan gevestigd? En is het dan verwonderlijk dat anderen die suprematie in vraag stellen en hem openlijk proberen onderuit te halen?