Het laatste christelijk-Palestijnse dorp
«BIJ de oprichting van de staat Israël in 1948 was ongeveer 20 procent van de Palestijnse bevolking christelijk. Vandaag is dat aandeel geslonken tot nog geen 2 procent, of ongeveer 47.000 zielen. Bijna allemaal leven ze op de Westelijke Jordaanoever. Die telt nu nog één volledig christelijk dorp. Het pittoreske Taybeh, in de heuvels bij Ramallah, telt drie kerken en nog goed duizend inwoners. De diaspora uit het dorp is tien keer zo groot, en wereldwijd uitgezwermd, van Jordanië over Dubai tot Guatemala, van Duitsland tot de Verenigde Staten » (Jan Desloover in De Standaard van 4 april 2024).
Taybeh is er trots op dat Jezus in dit dorp, vroeger Efrem geheten, een onderkomen zocht nadat Hij Lazarus uit de dood opgewekt had. De evangelist Johannes schrijft hierover : « Van die dag af waren ze [de hogepriesters en Farizeeën] vastbesloten Hem te doden. Daarom trad Jezus niet meer in het openbaar onder de Joden op, maar trok Hij zich terug in een streek nabij de woestijn, in een stad Efrem genaamd ; en daar bleef Hij met zijn leerlingen » (Jo 11, 53-54).
Het is triest te moeten vaststellen dat het christendom ook in de bakermat Palestina zo goed als verdwenen is. Nog niet zo lang geleden was er echter sprake van een mogelijke heropleving. Het vredesakkoord van Oslo, gesloten in 1993, had hoop gewekt, met als gevolg dat veel ballingen terugkeerden naar de plek waar hun wortels lagen. « Eén van hen was Nadim Khoury, die in de jaren 70 naar de VS was geëmigreerd. In 1994 kwam hij aan met een hoofd vol potentiële projecten. Hij opende de eerste microbrouwerij in het Midden-Oosten » (ibid.).
Vandaag is Taybeh Brewery een gevestigde naam en een succesverhaal. « In 1995 produceerde ze 500 liter, in 2011 zeshonderdduizend liter, nu jaarlijks meer dan zes miljoen liter. Het bedrijf exporteert naar achttien landen. Er zijn plannen voor verdere expansie, maar die staan on hold sinds de Hamas-aanslagen van 7 oktober, de daaropvolgende Israëlische invasie en de humanitaire catastrofe in Gaza. De productie is vertraagd en de uitvoer is grotendeels stilgevallen omdat de brouwerij geen vergunning meer krijgt om te verschepen via Israëlische havens » (ibid.).
De christelijke Palestijnen van Taybeh zijn niet geliefd bij de joodse kolonisten. In de omgeving van het dorp rezen drie Israëlische nederzettingen uit de grond. Bovendien werd er een militaire basis opgericht met bewakingsapparatuur die het dorp onafgebroken in het oog houdt. Jan Desloover sprak met de Brusselse fotograaf Frédéric Moreau de Bellaing, die regelmatig in Taybeh verblijft : « Sinds 7 oktober werden al meerdere dorpelingen aangevallen door bewapende kolonisten. Herders vinden hun schapen soms afgeslacht terug. Elke trip buiten het dorp is een onvoorspelbare expeditie met files op de schaarse wegen die de Palestijnen mogen gebruiken, controles bij checkpoints en regelmatig ook Israëlische blokkades waarvoor je geen logische reden kunt bedenken. »
De echtgenote van Nadim Khoury, Eliana, werd onlangs belaagd door woedende Joden toen ze haar olijfbomen wilde plukken in de buurt van Taybeh. Ze braken haar arm. « De bomen mogen dan wel van jullie zijn, het land waarop ze staan is van ons ! », slingerden de kolonisten haar in het gezicht.
Deze microkosmos geeft ons een levensecht beeld van wat zich in het land van Jezus tegenwoordig afspeelt. De schaarse christenen die zo goed en zo kwaad als het kan proberen te overleven, worden geplet tussen moslims aan de ene kant en Joden aan de andere kant. En nochtans is de verspreiding van het christendom de enige echte en duurzame oplossing voor een bloedig conflict dat alleen maar verliezers kent.
redactie KCR
Hij is verrezen ! nr. 129, mei-juni 2024