HET GROTE SCHAAKBORD

DE IJZEREN LOGICA VAN DE AMERIKAANSE GEOSTRATEGIE

In een van onze vorige artikels (april 2021: «De vrede ligt achter mij, de oorlog vóór mij») hadden we het over de geopolitieke denkbeelden van de Amerikaan Nicholas John Spykman (1893-1943), de grondlegger van de VS-doctrine van het containment, de «indamming» van de vijand. Spykman was ervan overtuigd dat het Heartland, de grote Euraziatische landmassa, kan gedomineerd worden via de randgebieden van het reusachtige continent. Hij noemt die randgebieden het Rimland en doelt daarbij op het westen van Europa, Klein-Azië, het Indische subcontinent en zuid-oost-Azië. Wie die gebieden beheerst, behoudt de controle over Eurazië, dat wil zeggen Centraal-Europa (Duitsland), Rusland en China.

De leer van Spykman werd door Washington in de praktijk gebracht tijdens de Koude Oorlog, toen de Sovjet-Unie omgeven werd met een ring van VS-bondgenoten: West-Europa (dat via de NAVO aan Amerika vastgeklonken werd), Turkije (eveneens lid van de NAVO), Iran (onder de sjah), Pakistan, Zuid-Korea, de Filippijnen, Japan.

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie voelden de VS zich sterker dan ooit, maar een versoepeling van de relaties met Rusland was per definitie onmogelijk. Dat werd duidelijk gemaakt door de invloedrijke geostrateeg Zbigniew Brzezinski, nationaal veiligheidsadviseur onder president Carter en auteur van het standaardwerk The Great Chessboard (“Het grote schaakbord”) uit 1997. In de lijn van Spykman «verdedigt Brzezinski de logica van de indamming van de Euraziatische landmassa door de VS: de Verenigde Staten kunnen slechts de unieke en globale supermacht blijven als zij erin slagen Rusland te isoleren van zijn randgebieden» (Aymeric Chauprade, Géopolitique. Constantes et changements dans l’histoire, Parijs, 2007, p. 56).

Brzezinski overleed in 2017, maar niet zonder de Amerikaanse buitenlandse politiek voor de 21^ste eeuw uitgetekend te hebben. De strategie die door de VS voor Eurazië moet gevolgd worden, dient zich te focussen op twee punten: ten eerste op de zone rond de Kaspische Zee die, als ze onder de dominantie van de Amerikanen valt, Rusland kan isoleren van zijn “onderbuik”; en ten tweede Oekraïne, «dat Washington moet proberen zoveel mogelijk zelfstandig te maken ten opzichte van Moskou» (Chauprade p. 59).

In The Great Chessboard schreef “Zbig” het volgende: «Oekraïne, met zijn 52 miljoen inwoners, is van essentieel belang voor de Verenigde Staten. Als wij er in slagen om de onafhankelijkheid van Oekraïne te versterken, kunnen wij Rusland achteruit werpen naar het uiterste Oosten van Europa en dat land ertoe veroordelen om in de toekomst nog slechts een regionale macht te zijn.»

Alles wat zich nu voor onze ogen afspeelt, is de onverbiddelijke toepassing van deze geopolitieke doctrine.

DE WARE SCHULDIGE

Er is maar één schuldige aan de huidige oorlog in Oekraïne en dat is Washington. De Amerikanen wisten heel goed dat een mogelijk NAVO-lidmaatschap van Oekraïne en bijgevolg de uitbreiding van de westerse militaire alliantie tot zo dicht bij Moskou voor Poetin een rode lijn was. De Russische president had bij verschillende gelegenheden duidelijk gemaakt dat zijn land nooit zou accepteren dat “Klein-Rusland” een instrument van de VS zou worden om “Groot-Rusland” in te perken, te vernederen én te bedreigen: in 2016 werd door de NAVO een antiraketsysteem geïnstalleerd in Roemenië, kort daarna ook in Polen; het ligt voor de hand dat hetzelfde ook in Oekraïne zou gebeuren. «Het raketschild in het oosten van Europa zou de NAVO een gevoel van onoverwinnelijkheid kunnen verschaffen. En vervolgens zou de NAVO in Rusland kunnen toeslaan» (RTLNieuws van 12 mei 2016).

Dankzij de staatsgreep van Euromaidan (2014) konden de VS in Kiev een pro-Amerikaans regime installeren. In feite waren de Amerikanen echter niet tevreden met enkel het inpalmen van Oekraïne. Er waren ontwikkelingen in Eurazië die Washington grote zorgen baarden: de toenemende samenwerking tussen Rusland en China, maar ook tussen Duitsland en Rusland, waarvan de pijpleiding Nord Stream 2 het symbool en voor de Amerikanen de steen des aanstoots was. De dreiging van een geleidelijke Euraziatische eenwording, nog versterkt door het netwerk van de nieuwe zijderoutes onder impuls van Xi Jinping, moest zo snel mogelijk gecounterd worden. 

En dus stelden de VS een machiavellistisch plan op punt. Dat bestond er in Moskou zodanig te treiteren, uit te dagen en het mes op de keel te zetten dat de Russen vroeg of laat geen alternatief meer zouden hebben dan militaire actie. Pulling one over the edge, heet dat. Ten koste van Oekraïne en zijn bevolking? Ja. Washington besefte dat zijn nieuwe “bondgenoot” een zware prijs zou moeten betalen, maar de “hogere belangen” van de VS waren dat blijkbaar waard…

Sinds het begin van de speciale militaire operatie waartoe Vladimir Poetin voor het voortbestaan van zijn land het startsein gaf op 24 februari, draait de Amerikaanse propagandamachine op volle toeren. Onze enige nieuwsbron is de informatie die de Oekraïners ons geven, want de Russische nieuwsmedia zijn volledig het zwijgen opgelegd. Zelensky is een heilige martelaar en al wat hij zegt, wordt als zoete koek geslikt. Poetin daarentegen wordt afgeschilderd als een nieuwe Hitler, een gevaarlijke gek, een «oorlogsmisdadiger» (Biden). Nord Stream 2 is bevroren en Berlijn door Uncle Sam tot de orde geroepen. De verwijdering tussen Europa en Rusland is zelden zo groot geweest. En tegen Beijing, dat geneigd is om Moskou te steunen, spreken de Amerikanen dreigende taal. Wijlen Zbigniew Brzezinski zou in zijn nopjes geweest zijn.

Alleen hebben de VS de omvang en de kracht van de Russische reactie zwaar onderschat. Niemand tart ongestraft de Russische beer.

WAT IS ER ECHT AAN DE GANG IN OEKRAÏNE?

De waarheid wordt zodanig verdoezeld dat het moeilijk is ze te weten te komen. Een uiterst verdienstelijke poging werd onlangs ondernomen door Jacques Baud, oud-kolonel van het Zwitserse leger en strategisch analist, die een uitvoerig en onderbouwd artikel schreef onder de titel: La situation militaire en Ukraine (22 maart 2022; 16 pp.); het werd gepubliceerd door het Centre français de Recherche sur le Renseignement (Cf2R) en we baseren ons er op voor een reconstructie van de gebeurtenissen. 

In mei 2014, kort na de revolutie van Euromaidan, is het onrustig in heel het zuiden en oosten van Oekraïne, van Odessa over Donetsk tot Charkiv; in al die gebieden wonen zeer veel etnische Russen. De prowesterse putsch wordt in dit hopeloos verdeelde land namelijk lang niet door iedereen enthousiast ontvangen. Op 2 mei is de havenstad Odessa het toneel van felle confrontaties tussen voor- en tegenstanders van de staatsgreep. Tientallen etnische Russen verschuilen zich in een vakbondsgebouw, dat in brand wordt gestoken. De Oekraïense autoriteiten houden de officiële lijst van de slachtoffers tot op vandaag geheim, maar er zouden minstens 42 doden te betreuren zijn. In onze kranten vernemen we daar niets over.    

In de provincies Donetsk en Loehansk zijn de mensen gealarmeerd door het anti-Russische geweld. Hun leiders nemen het initiatief voor een referendum. Dit gaat niet over separatisme, zoals de westerse media voortdurend herhalen, maar over de vrijwaring van een grondrecht: zij willen een bijzonder statuut dat hun identiteit beschermt en waarborgt dat het Russisch – de voertaal van de overgrote meerderheid in deze regio’s – officieel erkend blijft. Want op 23 februari heeft de nieuwe regering in Kiev het Russisch als nationale taal gewoon afgeschaft, een wel bijzonder hatelijke maatregel als men weet dat 30 % van de Oekraïense bevolking Russisch spreekt!

Het gevolg van het referendum is een felle repressie door Kiev tegen de Russischsprekende gebieden, die leidt tot een militarisering van de situatie. De Donbass bewapent zich. Met materiaal uit Moskou? Nee: «In 2014 werk ik bij de NAVO. Wij proberen na te gaan of er Russische wapenleveringen aan de rebellen zijn. Maar ondanks de opdringerige beweringen van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSG) kunnen wij geen enkele levering detecteren» (J. Baud). In werkelijkheid krijgen de opstandelingen wapens van Russischsprekende Oekraïense eenheden die naar hen overlopen.

De troepen die het regime in Kiev trouw zijn, slagen er daarom niet in de Donbass te bedwingen. Daardoor is de Oekraïense regering verplicht om op 5 september het Akkoord van Minsk te ondertekenen. Maar dat belet president Porosjenko niet om onmiddellijk daarop tegen Donetsk-Loehansk een groot “antiterroristisch” offensief te ontketenen… dat compleet mislukt: het Oekraïense leger lijdt een zware nederlaag in Debaltsevo en Kiev moet zich in februari 2015 neerleggen bij Minsk-2. Dit akkoord houdt o.a. in dat er een grondwetswijziging in federale zin moet komen, dus met meer autonomie voor de Donbass. De concrete onderhandelingen dienen gevoerd te worden tussen de centrale regering en de rebellen van Donetsk-Loehansk.

Zeven jaar lang weigert Kiev koppig om het akkoord uit te voeren. In plaats daarvan bestookt het Oekraïense leger onafgebroken de Donbass, maar zonder groot succes: het leger is ondermijnd door de corruptie van de kaders en geeft blijkt van een onrustwekkend defaitisme (veel desertie en zelfmoorden). Wanneer in de herfst van 2017 reservisten worden opgeroepen, komt bijna 70 % niet opdagen! Jacques Baud: «Ik krijg de vraag van de NAVO om mee te werken aan een programma bedoeld om het imago van het Oekraïense leger op te poetsen. Maar dat is een proces van lange adem en de Oekraïners zitten in tijdsnood», want de weerstand van de Donbass tast de geloofwaardigheid van de regering in Kiev aan.

EXTREEMRECHTSE MILITIES

Om het tekort aan soldaten op te vangen doet het regime in Kiev een beroep op paramilitaire milities. Het gaat dan in de eerste plaats om het fameuze Azovbataljon, dat wortelt in de Oekraïense collaboratie met nazi-Duitsland tijdens WO II. Toen de Wehrmacht Oekraïne overrompelde tijdens operatie-Barbarossa, werden de Duitsers als bevrijders verwelkomd en was het antisemitisme bij de Oekraïners groot: de door Stalin veroorzaakte grote hongersnood of Holodomor, die in de jaren 1932-1933 het leven kostte aan minstens acht miljoen Oekraïners, werd op het terrein georganiseerd door de NKVD (voorloper van de KGB) waarvan de leiding nagenoeg volledig uit bolsjewistische Joden bestond.  

Het anticommunisme van de Oekraïners werd trouwens handig uitgebuit door Hitler: «Hij had hun een aanbod gedaan waarin getoond werd dat een aangepaste versie van het nationaalsocialisme, met zijn financiële politiek, economische voordelen, sociale verbeteringen en vrijheid van godsdienst, voordelig kon zijn voor Oekraïne. Velen waren enthousiast om dat over te nemen. Uiteraard was het verboden onder de wrede overheersing van Stalin, maar nu waren ze vrij om het model na te streven. […] Later liep “Barbarossa” faliekant af; Oekraïne werd opnieuw bezet door de Sovjets en brutaal afgestraft voor zijn verraad» (Karl Haemers, Why “Nazis” in Ukraine? 16 maart 2022).

“Azov” wordt begin 2015 officieel een onderdeel van de Oekraïense Nationale Garde, die onder het ministerie van Binnenlandse Zaken valt. Twee jaar later telt het regiment 2500 leden, die lang niet allemaal Oekraïners zijn, want ze zijn afkomstig uit 22 verschillende landen. Ook in andere soortgelijke milities strijden zeer veel buitenlandse huurlingen mee, die bewapend, betaald en opgeleid worden door de VS, Groot-Brittannië, Canada en Frankrijk. In 2020 gaat het volgens Reuters in het totaal om niet minder dan 102.000 personen, die allemaal een extreemrechtse ideologie delen. Poetins voornemen om Oekraïne te «denazificeren» berust dus niet op inbeelding.

De paramilitaire milities «worden hoofdzakelijk opgeleid voor de stadsguerrilla en verzekeren vandaag de verdediging van steden als Charkiv, Marioepol, Odessa en Kiev» (J. Baud).

In de herfst van 2021 wordt de Donbass opnieuw aangevallen door het Oekraïense leger én de milities, wat een manifeste overtreding van Minsk-2 is. Het gaat om luchtoperaties met behulp van de Turkse drones die Erdogan aan Kiev verkocht heeft. Er vallen slachtoffers onder de burgerbevolking van de twee republieken, maar daarover verschijnt niets in de westerse pers en niemand veroordeelt de aanvallen, behalve Moskou.

GENOCIDE

In De actualiteit doorgelicht van vorige maand schreven wij: «Als Kiev aan een zuiveringsoperatie [in de Donbass] begint, zal Rusland ingrijpen, maar niet eerder.» Dat is precies wat er gebeurd is. Ondanks de beloften die Emmanuel Macron aan Poetin doet tijdens zijn bezoek aan het Kremlin op 7 februari jl., weigert Kiev halsstarrig om Minsk-2 toe te passen, blijkbaar onder druk van de VS. Tegelijkertijd nemen de artilleriebeschietingen op Donetsk en Loehansk dramatisch toe, zoals de dagelijkse rapporten van waarnemers van de OVSE aantonen. Terwijl het op 14 februari om 50 explosies gaat, stijgt dat aantal op 16 februari tot 350, de 17^de tot 620 en de 18^de zelfs tot 1400 (tabel terug te vinden op de website van de OVSE). Het Russische parlement is zeer verontrust over het lot van de medebroeders in de Donbass en vraagt aan de president om de onafhankelijkheid van beide republieken te erkennen, maar Poetin weigert vooralsnog.

Rond hetzelfde tijdstip stellen de strijders van de Donbass sabotagedaden vast. Jacques Baud: «Zij betrappen saboteurs die uitgerust zijn met westers materiaal en Pools spreken en die proberen om chemische incidenten te creëren in Horlivka», een stad vlakbij Donetsk.

Op 17 februari kondigt president Biden aan dat Rusland op het punt staat Oekraïne aan te vallen. Hoe weet hij dat? Mysterie… tenzij we ervan uitgaan dat Washington maar al te goed beseft dat Moskou onmogelijk de uitmoording van de bevolking in de Donbass kan accepteren. Uiteraard zwijgen zowel de NAVO als de EU en de westerse media over de bloedige ontwikkelingen in het oosten van Oekraïne. Maar al die hypocrieten weten dat het onvermijdelijke op het punt staat te gebeuren: een Russische tussenkomst. Want Poetin staat voor een verscheurende keuze: ofwel moet hij de Donbass militair helpen waardoor hij een internationaal probleem schept, ofwel moet hij passief toezien hoe de etnische Russen van Donetsk-Loehansk uitgeroeid worden.

Als hij besluit om in te grijpen, kan hij de internationale verplichting «Responsability To Protect» (R2P) inroepen, opgenomen onder artikel 51 van het handvest van de Verenigde Naties. Hij beseft echter dat elke vorm van interventie een regen van sancties zal veroorzaken. Of de militaire tussenkomst dan beperkt blijft tot het Donetsbekken of ruimer opgevat wordt om druk uit te oefenen op het Westen inzake het statuut van Oekraïne, speelt dan ook geen rol: de prijs die Rusland moet betalen zal dezelfde zijn.

«EEN SPECIALE MILITAIRE OPERATIE»

Op 21 februari gaat Poetin in op het verzoek van de Doema. Hij erkent de onafhankelijkheid van de republieken Donetsk en Loehansk en sluit er een vriendschaps- en bijstandsverdrag mee. De Oekraïense bombardementen op de burgerbevolking gaan onverminderd door, waarop de regeringen van de republieken de militaire hulp van Moskou vragen.

In zijn toespraak van 24 februari kondigt de Russische president een «speciale militaire operatie» aan om Oekraïne «te demilitariseren en te denazificeren». In het licht van al het voorgaande is er geen enkele reden om die formulering in twijfel te trekken. Het doel is om de militaire slagkracht en infrastructuur van het regime radicaal te vernietigen en de nazistische milities te liquideren. De mainstream-media stellen het voor alsof de oorlog die dag begint, maar in feite heeft Oekraïne de vijandelijkheden al ruim van tevoren geopend.

Vanuit operationeel standpunt is het Russische offensief een weergaloos succes: op zes dagen tijd veroveren de Russen een territorium zo groot als het Verenigd Koninkrijk, aan een snelheid die deze van de Duitse Wehrmacht in 1940 overtreft. De Oekraïense luchtmacht wordt op de grond vernietigd en de luchtverdedigingssystemen geneutraliseerd, net als de commando- en inlichtingenstructuren. Het gros van het Oekraïense leger, dat samengetrokken was in het zuidoosten tegen de Russischsprekende gebieden, wordt omsingeld. Tegen de extreemrechtse milities, die zich verschanst hebben in Charkiv, Odessa en Marioepol en de plaatselijke bevolking als menselijk schild gebruiken – nog iets waarover wij op onze tv en in onze kranten geen woord horen – is een bikkelharde strijd op leven en dood bezig. Het zijn de Russen die humanitaire corridors openen en Azov & co. die ze saboteren!

De meeste westerse commentatoren zijn verbaasd dat Poetin ondertussen vredesonderhandelingen voert. Het Russische strategische concept is echter totaal verschillend van het onze. «Voor de westerlingen begint de oorlog als de politiek stopt. De Russische benadering is geïnspireerd op [de Pruisische generaal en theoreticus] von Clausewitz: de oorlog is een voortzetting van de politiek en men kan vlot van het ene domein naar het andere overstappen, zelfs in de loop van de gevechten» (J. Baud). Zo oefent men druk uit op de tegenstander en dwingt men hem tot onderhandeling.

POETIN AAN HET VERLIES?

Begin maart bereiken de Russen praktisch volledig hun doelstelling van «demilitarisering» van Oekraïne. De resterende Oekraïense troepen hebben geen efficiënt opererende leiding meer. Nadat alles voor het Russische leger in het begin bliksemsnel moest gaan, is er nu geen tijdsdruk meer. Onze zelfbenoemde “experts” in de media verklaren daarom dat er sprake is van «verzanding» van het offensief, ten gevolge van «logistieke problemen». Dat is gewoon larie.    

Waar de Russen nu wel mee af te rekenen hebben, is het verzet van de extreemrechtse milities in de steden. Omdat Poetin zo weinig mogelijk slachtoffers onder de burgerbevolking wil maken, is het neerslaan van dat verzet een zaak van lange adem. Er bestaan video’s die tonen hoe burgers proberen te ontsnappen uit Marioepol, maar door huurlingen van het Azovregiment worden in elkaar geslagen en terug de stad ingestuurd; maar die beelden worden bij ons natuurlijk zorgvuldig gecensureerd.

Op Facebook werd “Azov” tot voor kort in dezelfde categorie ondergebracht als Islamitische Staat en onderworpen aan de «politiek aangaande gevaarlijke individuen en organisaties» van het platform. Het was dus verboden het regiment te verheerlijken en elke post die zich er gunstig over uitliet, werd systematisch gebannen. Maar op 24 februari veranderde Facebook plots zijn politiek: een positieve post over de militie kan voortaan wél! In dezelfde geest laat het bedrijf van Mark Zuckerberg sinds begin maart in de voormalige Oostbloklanden en de Kaukasus oproepen tot het vermoorden van Russische hoge militairen en gezagsdragers toe. Of hoe de “westerse waarden” blijkbaar erg rekbaar zijn…

Onze media verspreiden een romantisch beeld van het volksverzet. Dat is volkomen absurd en leidt ertoe dat de EU de verdeling van wapens onder de prowesterse burgers van Oekraïne bekostigt. Zoiets is simpelweg een criminele daad: «In mijn functie bij de VN als verantwoordelijke voor de doctrine van vredeshandhaving heb ik gewerkt aan de kwestie van de bescherming van burgers. Wij hebben toen vastgesteld dat geweld tegen de burgerbevolking gelinkt is aan een zeer precieze context, namelijk wanneer er veel wapens in omloop zijn en er geen bevelsstructuur is» (J. Baud). Dat is wat er momenteel in Oekraïne aan de gang is.

DE TOEKOMST

«De NAVO is nog nooit zo verenigd geweest als vandaag», zei een zelfingenomen president Biden op 24 maart, aan de vooravond van zijn vertrek naar Brussel. Het grote Amerikaanse plan lijkt dan ook te slagen, tenminste wat het opnieuw aan de ketting leggen van de Europese vazalstaten betreft. Maar Poetin laat zich niet commanderen door de plannenmakers in Washington en volgt zijn eigen weg. Hij is het die het initiatief in handen heeft en niet Joe Biden, laat staan Ursula von der Leyen of Charles Michel!

De VS gokken dat de Russische militaire operatie uiteindelijk zal mislukken, dat Moskou vernederd zal worden en dat Poetin omvergeworpen wordt. We zullen zien of dat uitkomt. Eén zaak weten we met zekerheid: Onze-Lieve-Vrouw van Fatima houdt van Rusland en heeft aan de paus de toewijding van dat land aan haar Onbevlekte Hart gevraagd, opdat het zich zou bekeren en de wereld een tijd van vrede zou kennen! 

broeder Bruno van Jezus-Maria
& redactie KCR