OORLOG OF VREDE

«NONSENS»

Op 21 januari van dit jaar was het hoofd van de Duitse marine, viceadmiraal Kay-Achim Schönbach, op werkbezoek in de Indiase hoofdstad New Delhi. Hij nam er deel aan een vergadering van de denktank Manohar Parrikar Institute for Defense Studies and Analyses. Naar aanleiding van de Oekraïense crisis, die toen al volop bezig was, merkte Schönbach op dat de Russische president Poetin «wellicht respect verdient.» Hij zei letterlijk: «Wat hij werkelijk wil, is respect. En iemand respect betonen kost niet veel, het kost zelfs helemaal niets. Het is gemakkelijk hem het respect te tonen dat hij werkelijk vraagt en wellicht ook verdient.» De Duitser liet zich ook ontvallen dat een voorgenomen Russische inval in Oekraïne «nonsens» is en verder dat «de Krim voorgoed weg is en nooit zal terugkeren; dat is gewoon een feit.»

Het filmpje met de verklaringen van Schönbach kwam nog dezelfde dag terecht bij de Duitse minister van Defensie Christine Lambrecht, die zich haastte te verklaren dat de uitspraken «in niets overeenstemmen met het standpunt van het ministerie». Terwijl de viceadmiraal nog probeerde om zich te verontschuldigen voor zijn «ondoordacht» gedrag, was zijn lot al bezegeld: op 22 januari moest hij ontslag nemen.

En toch had hij volkomen gelijk! Iedereen die zich geen rad voor de ogen laat draaien door de Amerikaanse propagandamachine zal instemmen met de analyse van Bruno Guigue, voormalig functionaris van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken en geopolitiek denker:  

«Voor wie geobsedeerd is door het Russische monster heeft Moskou in alles alleen maar ongelijk. De Russen stellen er zich niet alleen tevreden mee om Oekraïne te bedreigen door massa’s tanks aan de grenzen samen te trekken, ze willen bovendien een pro-Russisch bewind in Kiev installeren.»

De rollen worden gewoon omgekeerd! «Het zijn de westerlingen die Moskou een politiek toeschrijven die zijzelf al lang in Oekraïne voeren. Zij hebben Kiev met stromen subsidies tot hun vazal gemaakt, in de hoop het land om te vormen tot toekomstig juweel van de NAVO. Door aan te stoken tot de staatsgreep van februari 2014 [“Euromaidan”] hebben zij er alles aan gedaan om het land los te weken van zijn grote buur, in de nasleep van de “gekleurde revoluties” die handig georkestreerd werden in Oost-Europa en de Kaukasus. Het is sinds die datum dat Oekraïne ten prooi is aan een ernstige binnenlandse crisis. Moskou heeft daar absoluut niets mee te maken.

«Want de putsch van Maidan heeft een ultranationalistische kliek aan de macht gebracht waarvan de politiek de Russischsprekende bevolking van de oostelijke gebieden vernederd heeft. De bewuste provocatie door de via een revolutie aan de macht gekomen gezagsdragers in Kiev, die kunnen rekenen op de steun van neonazistische groeperingen, heeft de bewoners van de Donbass en de Krim gedreven tot verzet en afscheiding.

«Maar er is nooit een invasie door de Russen geweest. Geen enkele Russische tank rijdt rond op het grondgebied van Oekraïne. Om de interne crisis op te lossen heeft Moskou altijd een onderhandelde oplossing aanbevolen: een federale regeling, waarbij de belangen van de verschillende onderdelen van de Oekraïense bevolking gerespecteerd worden. Het is ontstellend te zien dat de NAVO Rusland stigmatiseert voor zijn politiek tegenover zijn buurland, terwijl het enige leger dat Oekraïners doodt het leger van Kiev zelf is: dat bombardeert elke dag de burgerbevolking van de separatistische republieken Donetsk en Loehansk.

«Het is inderdaad de onverantwoordelijke agressiviteit van dit leger, dat geïnfiltreerd is door de ultranationalisten en dat de volle steun geniet van de westerse machten, dat een klimaat van conflict in de regio in stand houdt. Het is de anti-Russische hysterie van het Westen die olie op het vuur giet en niet een ingebeelde bedreiging van Oekraïne die door de fabeltjesmakers van de Atlantische pers aan Rusland wordt toegeschreven. In de huidige crisis is het zonneklaar dat het Westen een bedreiging voor de vrede vormt door Rusland aan zijn grenzen uit te dagen – en niet het omgekeerde. Voor zover we weten, organiseert Moskou geen militaire manoeuvres met Mexico of Canada en ligt zijn oorlogsvloot niet vóór Manhattan.

«Washington daarentegen gaat voortdurend verder met de omsingeling van Rusland door systematisch het bereik van de NAVO uit te breiden. Deze politiek betekent verraad aan het engagement dat het Westen aanging met Michail Gorbatsjov: die legde zich in 1990 neer bij de hereniging van Duitsland in ruil voor de belofte dat de Atlantische alliantie zich niet oostwaarts zou uitbreiden. Het westerse geopolitieke offensief is des te bedreigender omdat het vergezeld gaat van de installatie, op het grondgebied van de nieuwe leden, van een Amerikaans antiraketschild. Zo’n infrastructuur, die totaal ondenkbaar was in de tijd van de USSR, doet op Moskou de dreiging wegen van een first strike en ondermijnt elk akkoord over kernontwapening» (Qui menace la paix en Ukraine? artikel gepubliceerd op 30 januari 2022).

Deze analyse stemt volledig overeen met wat wij al schreven in «Oekraïne, wapen van het Westen» (De actualiteit doorgelicht van juni 2021).

DE RUSSISCHE GEVOELIGHEDEN

Het Russische standpunt is al jaren duidelijk. Minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov vatte het op 28 januari in enkele zinnen samen: «Als het van de Russische Federatie afhangt, komt er geen oorlog. Wij willen geen oorlog. Maar wij zullen ook niet toelaten dat men onze belangen zomaar met de voeten treedt of negeert.»

Dezelfde dag riep de president van Wit-Rusland, Aleksandr Loekasjenko, tijdens een tv-toespraak de mogelijkheid op van een militair engagement van zijn land aan de kant van de Russische strijdkrachten in het geval van rechtstreekse agressie door het Westen: «Wij zullen onze grond en ons vaderland als één man verdedigen… Onze akkoorden onder bondgenoten staan op het spel… Als tegen ons land agressie wordt gepleegd, dan zullen honderdduizenden Russische soldaten samen met honderdduizenden Wit-Russen deze heilige grond verdedigen.» Maar Loekasjenko voegde er ook aan toe: «In zo’n oorlog zal er geen overwinnaar zijn. Iedereen zal alles verliezen.»

Voor de Russen is het absoluut niet acceptabel dat “Klein-Rusland”, zoals Oekraïne nog altijd door hen wordt betiteld – want het was in Kiev, onder de H. Vladimir, dat Rusland werd geboren – wordt omgebouwd tot een staat die Moskou vijandig gezind is, met inbegrip van de plaatsing van wapentuig dat de grote broer rechtstreeks bedreigt. Maar dat betekent nog niet dat Poetin een oorlog wil starten, zoals het Westen bij hoog en bij laag beweert.

Er is slechts één situatie die Moskou tot actie zou kunnen bewegen: wanneer Kiev zou overgaan tot een operatie van etnische zuivering in het Donetsbekken, door uit dat gebied alle Russischsprekende Oekraïners te verjagen.

Kiev is daartoe in staat, want de politiek van de huidige Oekraïense machthebbers is vanaf het begin totaal onsamenhangend en wordt door het Westen in zijn dwaasheid ondersteund. Daarom zijn de Russen wantrouwig. Ze zijn de zuiveringsoperatie van de Kroaten tegen de Serviërs in de republiek Krajina (ex-Joegoslavië) niet vergeten. Op 4 augustus 1995 ontketende het Kroatische leger Operatie Storm, die leidde tot de aanhechting van het gebied bij Kroatië en de dramatische verdrijving van 220.000 Serviërs. In 1998-1999 waren het de Kosovaarse Albanezen die de Serviërs wegzuiverden uit Kosovo, de historische provincie waar de wieg van Servië stond. Beide grootschalige operaties werden gedekt door de VS, Groot-Brittannië, Duitsland en waarschijnlijk ook de Franse geheime dienst.

Een irrationele actie van Oekraïne kan niet uitgesloten worden. Om zoiets te vermijden heeft Poetin voorzorgsmaatregelen genomen en 100.000 militairen aan de grenzen met Oekraïne gestationeerd: in Rusland, Wit-Rusland, op de Krim en zelfs in Transnistrië, een pro-Russisch gebied in het oosten van Moldavië dat zich in 1990 onafhankelijk verklaarde. Als Kiev aan een zuiveringsoperatie begint, zal Rusland ingrijpen, maar niet eerder.

EEN “CRISIS” VOOR BINNENLANDS GEBRUIK

De opgeklopte retoriek van de westerse landen over een dreigende invasie van Oekraïne door het Russische leger dient vooral de binnenlandse belangen van de politici die aan de macht zijn. Het toont nog maar eens aan hoezeer onze moderne democratische regimes bereid zijn met vuur te spelen enkel en alleen om stemmen te werven…

Joe Biden heeft na het fiasco van de Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan, wat zijn populariteit deed kelderen, dringend behoefte aan een opsteker. In november zijn het tussentijdse verkiezingen, de zgn. midterms. Het Huis van Afgevaardigden en de Senaat kunnen dan in republikeinse handen terechtkomen als de president er niet in slaagt zijn blazoen op te poetsen door een “groot conflict” vreedzaam te beëindigen.

In Groot-Brittannië wordt Boris Johnson nog altijd achtervolgd door Partygate, zijn veelvuldige overtredingen van de regels tijdens de corona-lockdowns. Wat ligt meer voor de hand dan de spanningen met Moskou op te drijven, wapens te sturen en tegenover Poetin de tough guy uit te hangen?

Emmanuel Macron staat voor presidentsverkiezingen in april. Hij is niet populair, integendeel, een grote meerderheid van de Fransen spuwt hem uit. Hij kan stemmen winnen door de staatsman te spelen die in Moskou met zijn Russische tegenhanger gaat onderhandelen en zo «de vrede redt».

De nieuwe Duitse kanselier Olaf “de Zwijger” Scholz slaagt er maar niet in uit de schaduw van Merkel te treden. De Oekraïense crisis is voor hem een godsgeschenk om zich een leider van formaat te tonen en zijn heterogene regering van socialisten, liberalen en groenen de samenhang te geven die ze voorlopig compleet mist.

Over afzienbare tijd zullen we in onze mainstream-media, die hun uiterste best gedaan hebben om heel deze hysterie in gang te zetten en te onderhouden, vernemen dat het tot internationale ontspanning gekomen is dankzij de schitterende westerse diplomatie…

NEUTRALITEIT ALS ENIGE OPLOSSING

In een interessante bijdrage in RT wees Scott Ritter, een voormalige inlichtingenofficier van het US Marine Corps, de enige uitweg uit de door het Westen zelf gecreëerde crisis aan:

«De VS en de NAVO hebben het standpunt ingenomen dat er niet kan onderhandeld worden over de zogenaamde opendeurpolitiek van het militair blok met betrekking tot lidmaatschap. Ze hebben zich met die zienswijze zo diep ingegraven dat ze er onmogelijk op kunnen terugkomen. De enige oplossing is bijgevolg dat de NAVO zijn opendeurpolitiek aanhoudt, maar een Oekraïens lidmaatschap niet langer overweegt. Tijdens zijn bezoek aan Moskou alludeerde Macron al op de mogelijkheid van een “finlandisering” van Oekraïne: het land neemt een neutraal statuut aan dat geformaliseerd wordt door verdragen en akkoorden en sluit zich daardoor zelf uit van NAVO-lidmaatschap.

«Oekraïne moet nog de wijsheid van zo’n overeenkomst inzien, die hoogstwaarschijnlijk het einde zal betekenen van Zelensky’s politieke carrière, gezien zijn persoonlijke en politieke inzet voor lidmaatschap van het Noord-Atlantisch bondgenootschap. Maar het is een feit dat Kiev zelf in deze kwestie geen stem in het kapittel heeft. Als de VS en de EU het perspectief van een kostelijke (en potentieel fatale) militaire botsing met Rusland willen vermijden, dan moet de mogelijkheid van Oekraïens lidmaatschap van de NAVO voorgoed uitgesloten worden.  

«Oekraïne neutraal krijgen is de sleutel. Hierin moet de regering-Biden Europa het voortouw laten nemen, zodat de Amerikaanse president een harde lijn kan aanhouden terwijl Parijs, Berlijn en Kiev tot de nuchtere oplossing komen. Die houdt in dat Washington en de NAVO stoppen met het zenden van strijdkrachten naar Oost-Europa en dat Moskou een einde maakt aan de ontplooiing van zijn troepenmacht in de buurt van Oekraïne en Wit-Rusland. 

«De volgende stap moet bestaan in het samenstellen van een pakket economische - en veiligheidsmaatregelen dat Kiev kan helpen om de nieuwe realiteit van zelfopgelegde neutraliteit te slikken. Zoiets gaat niet op één-twee-drie, maar als men die weg inslaat kunnen die maatregelen gecombineerd worden met een algemene de-escalatie: de troepen van de VS en de NAVO trekken weg uit Oost-Europa in ruil voor de terugkeer van de Russische militairen naar hun kazernes. […] Als dit goed wordt aangepakt, dan zal Rusland het meeste van wat het vraagt verkrijgen, maar dan zo dat de uitkomst minder lijkt op een capitulatie van het Westen dan wel op een pragmatisch compromis» (Biden’s got just three options left on Ukraine, 10 februari 2022).

EEN LEVENSLIJN VOOR HET DONETSBEKKEN

Op 12 februari 2015 ondertekenden de leiders van Rusland, Oekraïne, Frankrijk en Duitsland in de Wit-Russische hoofdstad het tweede akkoord van Minsk (“Minsk-II”), dat voorzag in een onmiddellijk staakt-het-vuren, de terugtrekking van alle buitenlandse strijders en huurlingen én een hervorming van de Oekraïense grondwet, met de bedoeling decentralisatie door te voeren en de rebellerende volksrepublieken Donetsk en Loehansk een eigen statuut te geven. Die constitutionele oplossing is er een van het gezond verstand: Oekraïne is door toedoen van zijn woelige geschiedenis een land dat geen eenheid heeft en nooit zal hebben.

Maar Kiev ging sindsdien gewoon verder met het volgen van de meest harde lijn. De afspraak over de grondwetsherziening werd eenzijdig in de diepvries gestoken en het Oekraïense parlement stemde de ene wet na de andere die een aanfluiting zijn van Minsk-II. In plaats van te dialogeren koos Kiev voor een hervatting van de vijandelijkheden met de “terroristen”, met alle gevolgen van dien voor de plaatselijke bevolking in Oost-Oekraïne. Daarmee schendt Kiev de internationale wet, want het akkoord van Minsk wordt gewaarborgd door de VN-Veiligheidsraad, die het in resolutie 2022 unaniem aanvaardde. 

Ondertussen daagt er echter licht aan de einder voor de twee volksrepublieken.  Op 15 november 2021 ondertekende president Poetin een decreet voor economische en humanitaire hulp, waardoor producten uit deze gebieden zonder restricties op de Russische markt mogen terechtkomen. Daarmee doorbreekt Moskou de economische blokkade ingesteld door Kiev. «In opvolging van dit decreet werd in december 2021 in Donetsk een forum georganiseerd gewijd aan de economische integratie tussen de Donbass en Rusland. Het moest de harmonisatie van de wetgeving aan beide zijden van de grens vergemakkelijken» (Donbass Insider, 13 januari 2022). Men werkt met andere woorden aan een soort van douane-unie.

Deze ontwikkeling bewijst dat Moskou niet van plan is om de Donbass binnen te vallen en te annexeren. Zo’n actie zou er onvermijdelijk toe leiden dat Kiev, geholpen door het Westen, de twee republieken tezamen met hun industriële infrastructuur onder een bommentapijt begraaft…

De leider van de republiek Donetsk zei in een reactie op Poetins initiatief: «Het decreet van de president van de Russische Federatie betekent een nieuwe economische realiteit voor de industriële ondernemingen in onze republiek. Het stelt de commerciële markt open die noodzakelijk is voor de ontwikkeling van onze industriële productie.» De export nam in 2021 al met 10 % toe in vergelijking met het jaar tevoren.

Een andere richting waarin de industrie van de Donbass zich kan ontwikkelen is Syrië, dat een grote behoefte heeft aan bouwmaterialen en medicijnen, maar daar moeilijk aan geraakt wegens de door het Westen opgelegde sancties. Vermits de twee republieken in Oost-Oekraïne niet erkend worden door de internationale gemeenschap, kunnen ze voor hun handel met het land van Assad geen sancties oplopen.

DE DRONES VAN ERDOGAN

Op 3 februari 2022 verscheen plots de Turkse president Erdogan in Kiev. Hij werd met open armen verwelkomd door zijn Oekraïense tegenhanger Zelensky, niet alleen omdat de “sultan” zijn diensten aanbood als bemiddelaar in het huidige conflict, maar ook omdat hij kwam om een belangrijke economische overeenkomst te sluiten. «Turkije en Oekraïne, die allebei aan de Zwarte Zee gelegen zijn, ondertekenden een verdrag voor vrije handel dat volgens Kiev de jaarlijkse bilaterale handel over vijf jaar zal doen toenemen tot ongeveer 10 miljard dollar, tegenover 7 miljard vandaag» (Reuters, 3 februari 2022).

Het verdrag houdt ook in dat Oekraïne de fameuze Turkse Bayraktar-TB2-drones mag produceren. Die onbemande gevechtsvliegtuigen werden ontwikkeld door de firma van Erdogans schoonzoon, Selcuk Bayraktar, en zijn al met succes ingezet in verschillende oorlogssituaties: in Syrië, in Libië, in Azerbeidzjan en… in Oekraïne. Ankara verkocht ze inderdaad in 2018 aan Kiev, dat ze inzette tegen de burgerbevolking van Donetsk en Loehansk. Moskou was daar zeer boos om en zal dan ook niet bepaald blij zijn met de nieuwe overeenkomst.

Maar Erdogan kan zich veel permitteren en stelt zich graag onafhankelijk op. Tot grote woede van de Amerikanen kocht hij in 2019 het gesofisticeerde Russische luchtverdedigingssysteem S-400-Trioemf aan waarmee elk gevechtsvliegtuig binnen een straal van 400 km uit de lucht geschoten kan worden. Hij krijgt van de Russen gas en nucleaire technologie, maar verkoopt drones aan hun vijanden. 

Dat Turkije zo graag cavalier seul speelt, kadert in het grote geopolitieke plan van Erdogan waarvan de Organisatie van Turkse Staten (OTS) het instrument is. Deze organisatie, opgericht in 2009, groepeert onder de leiding van Ankara alle landen met een Turkssprekende bevolking: Azerbeidzjan, Kazachstan, Kirgizië, Oezbekistan en Turkije (Turkmenistan heeft de status van waarnemer). Zij geeft gestalte aan de oude droom van het panturkisme, een ideologie die streeft naar de schepping van een bondsstaat waarin alle Turkssprekenden verenigd zijn en die de naam Turan kreeg. Deze reusachtige staat zou reiken van Istanboel tot diep in Centraal-Azië en zelfs tot in China, want ook de Turkse Oeigoeren in de Chinese provincie Xinjiang worden door de panturkisten als volksgenoten beschouwd.

POETIN EN XI: STRATEGISCH PARTNERSCHAP

Hét grote nieuws van de afgelopen maand is echter de ontmoeting tussen Vladimir Poetin en Xi Jinping in Beijing op 4 februari, ter gelegenheid van de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen. De twee leiders legden een gezamenlijke verklaring af over «hun gemeenschappelijke visie over internationale veiligheid». China gaf zijn volledige steun aan Rusland in zijn dispuut met Oekraïne en het Westen. Beide landen kanten zich resoluut «tegen elke toekomstige uitbreiding van de NAVO» en roepen de Noord-Atlantische organisatie op om «de Koude-Oorlogsmentaliteit achterwege te laten».

«Buitenlandministers Sergej Lavrov en Wang Yi, die non-stop werkten in de dagen voorafgaand aan de top tussen hun presidenten, ontmoetten elkaar op 3 februari in de Chinese hoofdstad om de gemeenschappelijke verklaring te finaliseren. Wang onderstreepte de toenemende verwevenheid tussen enerzijds het Belt-and-Road-Initiative (BRI, de nieuwe zijderoutes) en anderzijds de Euraziatische Economische Unie (EAEU, het samenwerkingsverband tussen Rusland, Wit-Rusland, Kazachstan, Kirgizië en Armenië)» (Pepe Escobar, Erdogan in Kiev, Putin in Beijing, 4 februari 2022).

Poetin liet niet na China te omschrijven als «onze strategische partner in de internationale arena» en onderstreepte dat Xi en hij «in hoge mate dezelfde visie delen in verband met de aanpak van de wereldproblemen». En met een duidelijke veeg uit de pan richting Washington voegde hij er aan toe: «Ons strategisch partnerschap is niet tegen iemand anders gericht. Het steunt op respect, gevoeligheid voor ieders hoofdbelangen en aanvaarding van de internationale wet en het VN-charter.»

Alleen hoogmoedige dwazen als de Amerikanen kunnen zichzelf voorspiegelen het te kunnen halen op een Euraziatisch  bondgenootschap van Rusland en China, dat zij door hun imperialistische politiek zelf in het leven geroepen hebben…

broeder Bruno van Jezus-Maria
& redactie KCR