De bronzen slang, een voorafbeelding 
van de H. Mis

OP deze vierde zondag van de Vasten nodigt de Kerk ons uit om te mediteren over het beeld van de bronzen slang uit het boek Exodus. Mozes staat aan het hoofd van het uitverkoren volk bij de verovering van het Beloofde Land. Om voorbij het land Edom te komen, omzeilt hij een vijandelijke stam en leidt hij zijn volk binnen in een verschrikkelijke woestijn.

De mensen sterven van hitte en uitputting en komen zoals gewoonlijk in opstand tegen Mozes als het moeilijk gaat. Ze missen Egypte met zijn uien en vlees en roepen de straf van God over zichzelf af. Er komen giftige slangen uit de woestijn die in de voetzolen van de Hebreeën bijten en de dood van vele Joden veroorzaken. Mozes wendt zich tot het tabernakel in de Ark van het Verbond en smeekt God om genade voor zijn volk. God zegt hem: «Maak een bronzen slang en spijker die aan een paal. Dan zullen zij die naar de slang opkijken, genezen worden van hun wonden, maar de anderen zullen sterven.»

We lezen dit met verbazing in de Bijbel. Maar Onze-Lieve-Heer zinspeelt erop bij Nicodemus, de wijze man van Israël, die bang was om zich overdag in de aanwezigheid van Jezus te vertonen en Hem ‘s nachts kwam ondervragen. In hun gesprek zei Jezus tegen hem: «De slang in de woestijn is een symbool van wat er met Mij gaat gebeuren.»

Die slang op een paal is het symbool van het kwaad, van de duivel. God beveelt Mozes om een slang vast te spijkeren en alle aandacht van de Hebreeën erop te richten. Als zij hun ogen op de slang gevestigd houden, zullen ze zien dat God sterker is dan het kwaad. Als ze naar de slang kijken die aan het hout is genageld, zoals God heeft gevraagd, zullen ze worden genezen en zal het volk uiteindelijk binnengaan in het Beloofde Land.

De slang is het beeld van Satan die door Jezus Christus op het Kruis zal worden verslagen. Jezus heeft de plaats van het zondige Israël ingenomen en zal zich in zijn plaats laten kruisigen om de duivel te verslaan.

De Hebreeën die in de woestijn worden gebeten door die gevaarlijke slangen vertegenwoordigen de zondige mensheid. Zij moeten met verbazing hun ogen richten op de slang op het hout in het Oude Testament. Zij moeten hun ogen met geloof op het Kruis richten. Wanneer de Hebreeën met geloof naar de slang kijken, is het alsof ze naar Jezus kijken die voor hun verlossing aan het Kruis genageld is. Het is Jezus die de plaats heeft ingenomen. Maar omdat Hij God is, zal Hij verrijzen, terwijl de duivel voor altijd dood zal zijn. Echte christenen zouden naar de Mis moeten komen met de gevoelens van de Joden die door een slang gebeten zijn vanwege hun rebellie in de woestijn.

In het eerste deel van de Mis belijden wij onze zonden. Christenen moeten zich echt elke keer dat ze naar de Mis gaan, realiseren dat ze als mensen zijn die aan het sterven zijn door de beet van Lucifer. Getroffen door die beet wachten zij op verlossing, niet door hun eigen verdiensten of die van een ander mens, maar door het mysterie waardoor Jezus van de aarde zal worden omhoog geheven, zoals Hij tegen Nicodemus zei, en ons allemaal tot zich zal trekken. Tijdens de Mis worden we aangetrokken, wij herbeleven het lijden van Christus. Hij beleeft het opnieuw op het altaar en als we ons in vertrouwen en vurig gebed met Hem verenigen, zullen we in ruil daarvoor de redding van onze ziel verkrijgen en die van allen die we liefhebben.

Zo kan dit beeld van de bronzen slang in ons grote gevoelens van berouw en bekering opwekken. Het kan ons onze menselijke slechtheid doen beseffen en het gevoel dat Jezus werkelijk onze Verlosser is.

Als Jezus niet voor ons gestorven was aan het Kruis, als Jezus niet bij elke Mis opnieuw voor ons zou bemiddelen, zodat we vergeven, geheiligd en gesterkt worden op onze weg naar de Hemel, dan zou onze verlossing absoluut onmogelijk zijn, voor ons en voor iedereen voor wie we bidden, levenden en doden.

Abbé Georges de Nantes

Uittreksels uit de preek van 14 september 1994