RUSLAND EN DE AMERIKAANSE OCTOPUS

OP 9 februari 1990 stemde Michail Gorbatsjov, de laatste leider van de Sovjet-Unie, ermee in dat het weldra één gemaakte Duitsland in zijn geheel zou toetreden tot de NAVO. Als tegenprestatie engageerde Washington zich ertoe dat de Atlantische Alliantie zich niet verder naar het oosten zou uitbreiden.

Na de ontbinding van het Warschaupact en het uiteenvallen van de USSR begint voor het Rusland van Boris Jeltsin een schijnbaar niet meer te stoppen neergang. Moskou verklaart zich bereid tot samenwerking met de NAVO via verschillende internationale instanties, maar de VS breken hun belofte : op 12 maart 1999 breidt de NAVO zich oostwaarts uit met de toetreding van Polen, de Tsjechische republiek en Hongarije.

Hetzelfde jaar grijpt het drama van Kosovo plaats : Servië wordt door de VS en de landen van de NAVO beroofd van zijn bakermat na 78 dagen van intensieve bombardementen. « Zij hebben aan dat Slavische broederland zijn historische provincie ontnomen om er een nieuwe, mohammedaanse staat van te maken, onafhankelijk in 2008 en vandaag grotendeels in handen van de Kosovaars-Albanese maffia » (Frédéric Pons, Poutine, Calmann-Lévy, 2015, p. 296) [... en van Islamitische Staat, waarvan de zwarte vlaggen boven heel wat ondertussen hermetisch afgesloten dorpen wapperen ! – red. KCR].

Voor Moskou is deze kwestie een echt drama : de diplomatie en het leger van Rusland zijn onmachtig gebleken om een orthodox broederland ter hulp te komen. De Russen worden er zich van bewust dat zij in de internationale betrekkingen moeten zorgen voor een tegengewicht tegen de almacht van de Verenigde Staten, die vastbesloten zijn de wereld te hertekenen volgens hun eigen onmiddellijke belangen.

Wanneer Poetin eind 1999 Jeltsin opvolgt, wijzigt hij niets aan de doelstelling om de relaties met de NAVO te herstellen. Van 2000 tot 2007 zetten Rusland en de Alliantie inderdaad hun samenwerking verder met ondermeer de oprichting van de NATO-Russia Council.

DE STRIJD TEGEN HET TERRORISME... VAN DE VS

Na de aanslagen van 11 september 2001 was Rusland, dat ervaring met het terrorisme had opgedaan in Tsjetsjenië, het eerste land om de VS te steunen in hun offensief tegen de taliban in Afghanistan. Die steun was des te nuttiger voor de vrede omdat de Amerikanen erdoor gedwongen werden hun hulp aan de Tsjetsjeense terroristen te staken... Omdat Moskou die samenwerking koste wat het kost wilde verder zetten, stond het in 2009 het transport van Amerikaans militair materieel over zijn grondgebied toe ; op die manier werd Washington een transit door Pakistan bespaard, want die was bijzonder gevaarlijk geworden door de toename van aanslagen op de route tussen Karachi en de verschillende grensovergangen met Afghanistan.

Maar voor Poetin kon er geen sprake van zijn dat de strijd tegen het terrorisme een dekmantel zou worden voor het destabiliseren van de internationale orde. Rusland stelde systematisch de eenzijdige acties van zijn « Amerikaanse partners » aan de kaak. Die waren bedoeld om soevereine staten en internationaal erkende regeringen tegen te werken met geweld, economische druk, verspreiding van valse informatie of zelfs inmenging in binnenlandse aangelegenheden ; einddoel was het omverwerpen van “ hinderlijke ” regimes. Als die acties dan nog voor vrede, wet en orde in de betrokken landen gezorgd hadden... Het tegenovergestelde was altijd waar ! Poetin legde dit op een treffende manier uit op 24 oktober 2014 in zijn toespraak voor de Valdai Club [een internationale debatclub, opgericht in 2004, die de dialoog tussen de Russische en de internationale intellectuele elite wil promoten – red. KCR] :

« Tijdens mijn gesprekken met de Amerikaanse en Europese leiders sprak ik altijd over de noodzaak om samen te strijden tegen het terrorisme, het te beschouwen als een uitdaging op mondiaal niveau. Wij kunnen deze dreiging niet in afzonderlijke stukjes hakken met behulp van twee maten en twee gewichten. Onze partners drukten hun instemming uit, maar enige tijd later stonden we terug bij het beginpunt. Eerst was er de militaire operatie in Irak, daarna was er Libië dat tot aan de rand van de afgrond gedreven werd. Waarom werd Libië tot zo’n situatie herleid ? Vandaag is het een land dat dreigt volledig ontmanteld te worden en dat verworden is tot een oefenterrein voor terroristen. » Hij bevestigde daarmee wat hij al in 2007 in München gezegd had : « Eenzijdige en vaak onwettelijke acties hebben nog geen enkel probleem opgelost. Erger nog, zij hebben geleid tot nieuwe menselijke tragedies en nieuwe spanningshaarden. »

De Russische president vervolgde : « In Syrië zijn de VS en hun bondgenoten begonnen met het rechtstreeks financieren en bewapenen van de rebellen. Zij lieten hen toe om hun rangen aan te vullen met huurlingen uit verschillende landen. Sta me toe u te vragen waar die rebellen hun geld, hun wapens en hun militaire specialisten vandaan halen ? Hoe is Islamitische Staat erin geslaagd om zo’n machtige organisatie te worden, in de feiten zelfs een echte militaire macht ? »

Het geld komt niet alleen meer van de drugshandel. De verkoop van aardolie uit de gebieden die door de terroristen gecontroleerd worden, brengt ook zeer veel op. Maar er is meer :

« Nadat in Irak Saddam Hoessein omvergeworpen was, liet men de staatsinstellingen, met inbegrip van het leger, als een puinhoop achter. Indertijd zegden wij : “ Wees heel, heel voorzichtig. Jullie zetten al die mensen op straat, wat gaan zij doen ? Vergeet niet dat zij, wettig of niet, deel uitmaakten van het kader van een grote regionale macht...  ” Wat was het resultaat ? Tienduizenden oud-militairen en officieren van de Baath-partij kwamen op straat terecht en hebben vandaag de rangen van de rebellen vervoegd. Misschien verklaart dat waarom Islamitische Staat blijkbaar zo efficiënt te werk gaat. In militaire termen gesproken treedt IS zeer vakkundig op en beschikt de organisatie over een erg bekwaam kader. Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd voor de gevaren van eenzijdige militaire acties, voor interventies in de zaken van soevereine staten, voor geflirt met extremisten en radicalen. Wij hebben er op aangedrongen dat de groeperingen die vochten tegen de centrale Syrische regering, en dan vooral Islamitische Staat, opgenomen zouden worden op de lijst van terroristische organisaties. Maar hebben wij enig resultaat bereikt ? »

We moeten daar nog aan toevoegen dat het eerste slachtoffer van de onbezonnen Amerikaanse strategie de burgerbevolking was, meer bepaald de christelijke bevolkingsgroepen. De regeringen die hen tot dan toe beschermden tegen het fanatisme van de moslims werden door Washington verzwakt of geliquideerd : in Irak, in Syrië, in Libië [en vergeten we ook de Egyptische Kopten niet na de val van Moebarak ! – red. KCR].

Ondertussen bleef Washington ook in Europa actief. De uitbreiding van de NAVO in oostelijke richting ging onverminderd door : bijna alle voormalige satellieten van het Warschaupact en zelfs de drie Baltische staten (oude Sovjetrepublieken) werden in de Alliantie opgenomen. Dat bracht de installatie van nieuwe NAVO-bases met zich mee, altijd maar dichter tegen de Russische grenzen. Poetin reageerde op 13 februari 2007 : « Het spreekt voor zich, denk ik, dat de uitbreiding van de NAVO niets te maken heeft met de modernisering van de Alliantie of met de veiligheid in Europa. Integendeel, het gaat om een ernstige provocatie die het niveau van het wederzijds vertrouwen sterk verlaagt. Wij hebben het volste recht openlijk te vragen tegen wie die uitbreiding is gericht. »

VAN DE ORANJEREVOLUTIE...

Van oudsher heeft Oekraïne een nauwe band met Rusland, want in Kiev stond de wieg van de Russische christelijke beschaving. “ Klein-Rusland ”, zoals Oekraïne genoemd wordt, deelde de eeuwen door het lot van zijn grote broer.

Ondanks de ontbinding van de Sovjet-Unie in 1991 bleef tussen de twee zelfstandig geworden landen een intense commerciële activiteit bestaan. Rusland moet zijn gas naar Europa kunnen exporteren doorheen de drie grote pijpleidingen die over het Oekraïense grondgebied lopen. Omgekeerd voert het land staal in gefabriceerd in de Donbass, het industrieel bekken in Oost-Oekraïne. Van hun kant hebben de Oekraïeners het aardgas van hun buur broodnodig om hun industrie te doen draaien en verkopen zij hun producten (graan speelt een heel belangrijke rol) op de Russische afzetmarkt.

Oekraïne lijdt echter aan interne verdeeldheid. Het zuiden en het oosten van het land zijn voor het merendeel bevolkt door orthodoxe Russischsprekenden, terwijl het noorden en het noordwesten – streken die vroeger onder de invloed van Polen en Litouwen stonden – vooral katholieke uniaten tellen. Deze godsdienstige verdeeldheid ligt aan de basis van een politieke verdeeldheid in twee kampen : één dat aanhanger is van toenadering tot Europa en één dat zich aangetrokken voelt tot Rusland.

Het is in die moeilijke context, die bovendien verergerd werd door de veralgemeende corruptie van de Oekraïense politieke klasse, dat in 2004 de zgn. Oranjerevolutie uitbreekt, « in het geheim ondersteund door Amerikaanse en Duitse organisaties voor de verdediging van de Rechten van de Mens en de democratie » (F. Pons, op. cit., p. 309). Onder druk van de straat en van de Verenigde Staten wordt Viktor Joesjtsjenko verkozen tot president van Oekraïne. Hij kiest voor een confrontatiepolitiek met Rusland en start onderhandelingen om Oekraïne te doen toetreden tot de NAVO en de Europese Unie, waardoor Poetin en Medvedev verplicht zijn een zeer kordate buitenlandse politiek te voeren tegen Washington en zijn nieuwe satelliet Kiev.

Uiteindelijk verkrijgt Joesjtsjenko in 2008 voor zijn land niet het begeerde statuut van kandidaat voor NAVO-lidmaatschap. De mogelijke toetreding tot de EU wordt sine die verdaagd. Omdat Oekraïne niet tijdig een bezuinigingspolitiek heeft opgestart met beheersing van de uitgaven en stelselmatige aflossing van de schulden, wordt het land in 2010 zwaar getroffen door de financiële crisis. Bij de presidentsverkiezingen moet Joesjtsjenko, die een volledig leeggebloede economie achterlaat, plaats ruimen voor Viktor Janoekovytsj, de man van wie de verkiezing in 2004 ongeldig was verklaard. Hij staat veel gunstiger tegenover Moskou en is bereid om in april 2010 een akkoord te ondertekenen waarbij Oekraïne de huur van de zeemachtbasis van Sebastopol verlengt tot in 2042, in ruil voor een verlaging van de prijs van het Russische aardgas met... 30 %. De Oranjerevolutie lijkt ingedijkt, tot ze vier jaar later in alle hevigheid terug uitbarst.

... NAAR DE BLOEDIGE REVOLTE VAN MAJDAN

De burgeroorlog die momenteel in de Donbass woedt, heeft tot op vandaag meer dan vijfduizend doden en elfduizend gewonden geëist. Meer dan een miljoen Oekraïeners zijn erdoor uit hun huizen verdreven. Naast deze menselijke catastrofe is er de vernietiging van 80 % van het economisch potentieel van de gevechtszones ; de kosten voor de heropbouw zouden op dit moment kunnen oplopen tot 11 miljard dollar.

De hoofdverantwoordelijkheid voor deze ramp ligt in eerste instantie bij de politici die elkaar aan het hoofd van het land zijn opgevolgd sinds de “ onafhankelijkheid ” van Oekraïne in 1991. « Presidenten, eerste ministers en parlementariërs hebben mekaar afgelost, maar hun houding tegenover het land en zijn bevolking is dezelfde gebleven », legde Poetin op 18 maart 2014 voor de Doema uit. « Zij hebben het land als een melkkoe behandeld, ze hebben met mekaar gevochten om de macht en de schatkist en ze hebben zich nauwelijks beziggehouden met de gewone mensen. » Wat het land eigenlijk gemist heeft, is een Oekraïense Poetin !

Al even beslissend was de actie ondernomen door de VS en de Europese Unie om Oekraïne ertoe te brengen een associatieverdrag met Europa te sluiten ; de enige bedoeling daarvan was het land los te weken uit de invloedssfeer van Rusland. Dat verdrag was tegengesteld aan de belangen van zowel Oekraïne als Rusland (dat ten andere heel bewust buiten de discussies werd gehouden). De puur technische beslissing van president Janoekovytsj om de ondertekening van het akkoord op de valreep uit te stellen, was simpelweg het voorwendsel waarop verschillende Amerikaanse ngo’s als Freedom House en National Endowment for Democracy [dat in 2012 meer dan 3 miljoen dollar spendeerde aan allerlei “  programma’s  ” in Oekraïne – red. KCR] wachtten om het vuur aan de lont te steken : Washington ontketende, organiseerde, financierde en omkaderde een gigantische opstandige beweging en schrok er daarbij niet voor terug om Oekraïense extreemrechtse groeperingen in te zetten. Deze onwettige staatsgreep leidde uiteindelijk tot het gewapend verzet van de Russischsprekende gebieden in het Donetsbekken.

Rusland heeft niets anders gedaan dan zijn eigen belangen te verdedigen. Het land is volkomen wettig tussenbeide gekomen om de Russische bevolking op de Krim, die rechtstreeks bedreigd werd door de opstandige “ regering ” in Kiev, ter hulp te komen. En al even wettig heeft Poetin de strategische belangen van Moskou met betrekking tot de haven van Se­bastopol beschermd : op vraag van de autoriteiten van de Krim heeft hij het schiereiland als autonome republiek in de Russische Federatie opgenomen. Het akkoord van Oekraïne was niet nodig, vermits dat land geen wettige regering meer had !

broeder Pierre-Julien van de Goddelijke Maria
Hij is verrezen ! nr. 75, mei-juni 2015