MEDIA-IDYLLE TUSSEN DE PAUS EN CHINA, 
TERWIJL HONGKONG BRANDT

We publiceren hieronder de vertaling van een artikel van de bekende Italiaanse vaticanista (of Vatican watcher) Sandro Magister, dat op 1 juni 2020 verscheen in het Italiaanse tijdschrift L’Espresso en waarvan broeder Bruno de lectuur aanbeveelt.

LIEFDESVERKLARINGEN OVER EN WEER

In heel de wereld komen de tongen van de democratische regeringen langzaam los om de laatste vrijheden van de burgers van Hongkong te verdedigen, vrijheden die geschrapt werden door de wetten opgelegd door het communistisch bewind in Beijing. Maar de Vaticaanse autoriteiten en de Paus zwijgen.

En toch zouden zij alle reden hebben om uit hun stilzwijgen te treden, te meer omdat de communicatiekanalen tussen Rome en China nog nooit zo open zijn geweest als vandaag.

Het is Beijing dat beslist over de ruimte die wordt toegekend aan buitenlandse media, wanneer en hoe het dat wil, en zelfs op een brutale manier. Op 17 maart van dit jaar werden dertien journalisten van de meest gerenommeerde Amerikaanse kranten – New York Times, Wall Street Journal, Washington Post – zonder veel omhaal het land uitgezet.

Voor de Vaticaanse media rolt Beijing integendeel de rode loper uit. Tijdens de voorbije zeventig dagen van de lockdown wegens de coronapandemie, toen paus Franciscus zijn ochtendmissen in Santa Marta liet uitzenden in de hele wereld, «kwamen de stem en het gelaat van de bisschop van Rome dagelijks binnen in de huizen van ontelbare Chinese katholieken», aldus het Vaticaanse agentschap Fides.

Met daar bovenop het privilege te kunnen profiteren «van de simultaanvertaling van de woorden van de Paus in het Chinees» dankzij WeChat, de sociale-media-app die het meest gebruikt – en gecontroleerd – wordt in China, met een miljard actieve gebruikers.

Verbonden met WeChat is ook een gloednieuwe website: de Chinese uitgave van La Civiltà Cattolica, het historisch tijdschrift van de jezuïeten in Rome dat geleid wordt door Antonio Spadaro; het verschijnt elke keer na bijzondere toelating van de Vaticaanse gezagsdragers en weerspiegelt volledig het gedachtengoed van paus Franciscus. Het eerste nummer van de Chinese uitgave van La Civiltà Cattolica werd op 20 april online geplaatst, vergezeld van een lovend schrijven van kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin die «het respect, de waardering en het vertrouwen tegenover het Chinese volk en zijn leiders» in de verf zette.

Uiteraard is er in het tijdschrift geen plaats voor kardinaal Joseph Zen Ze-kiun, emeritus bisschop van Hongkong en held van de vredelievende manifestaties in de stad, en evenmin voor de Birmaanse kardinaal Charles Maung Bo, die in april van dit jaar een harde aanklacht formuleerde tegen «de leugens en de propaganda» waarmee de Chinese autoriteiten «miljoenen levens over heel de wereld in gevaar hebben gebracht» door de oorsprong van de Covid-19-epidemie te vervalsen.

«EEN BEDREIGING VOOR DE WERELD»

Kardinaal Zen Ze-kiun legde in een blog (24 mei 2020) het verband tussen de pandemie van het coronavirus en «de leugens, het geweld en de imperialistische ambities» van communistisch China. «Het feit is dat de pandemie van start ging in China en zich snel verspreidde over de hele wereld. China is een bedreiging voor de wereld geworden.»

Hij zei verder dat de rijkdom en de macht van China gevoed worden door de globalisering, waarvoor het heel wat hulp krijgt via investeringen en medewerking van westerse landen, «tot ze zich zullen realiseren dat ze medeplichtig zijn aan het voeden van een gevaarlijk monster.»

Een tijdje terug sprak Zen zijn steun uit voor de ongeziene uitspraak van de Birmaanse kardinaal Charles Maung Bo, voorzitter van de federatie van Aziatische bisschoppenconferenties, die communistisch China «een bedreiging voor de wereld» noemde wegens «de onmenselijke en onverantwoordelijke omgang met het coronavirus». Bo zei dat de communistische autoriteiten artsen op de vingers tikten die de alarmbel luidden over het nieuwe virus en het nieuws onderdrukten dat uitgebracht werd door journalisten, van wie er sommigen later als vermist werden opgegeven.

Van zodra het nieuws dan toch bekend was geraakt, weigerde de Chinese communistische partij volgens Bo de hulp die andere landen aanboden en schoof zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan de kant.  

De CCP beschuldigde het Amerikaanse leger er later van de pandemie veroorzaakt te hebben. Kardinaal Bo: «Leugens en propaganda hebben miljoenen levens in gevaar gebracht. Dit regime is er door zijn criminele onverschilligheid en repressie verantwoordelijk voor dat de pandemie zich vandaag door onze straten verspreidt.»

Kardinaal Zen van zijn kant onderstreepte dat «de mensen in China [onder het communistisch regime] slaven zijn. Slaven krijgen de luxe van waardigheid niet. Onder de hiel en het slechte voorbeeld van hun meesters hebben de gewone Chinezen hun traditionele deugden verloren. In een wereld die vecht om te overleven nemen ook zij hun toevlucht tot leugens en geweld, juist zoals hun meesters.»

De Global Times, het officiële Engelstalige orgaan van de Chinese communistische partij, heeft op een eigenaardige manier de godsdienst van de Paus ingeroepen om zich te verdedigen tegen gelijkaardige beschuldigingen geuit door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo. De krant beschuldigde die laatste er namelijk van «een verrader van het christendom» te zijn die ongehoorzaam was aan «het negende gebod» (dat het vals getuigenis verbiedt; voor bepaalde protestantse stromingen is dat het negende gebod, voor de katholieken gaat het om het achtste).

In China is nog altijd sprake van een zware repressie van de godsdienstvrijheid en in Hongkong zijn er al eindeloos veel arrestaties geweest van de meest eminente verdedigers van de democratie, met inbegrip van christenen. Maar dat alles gebeurt terwijl het Vaticaan en paus Franciscus zich in stilzwijgen hullen. De aandacht van de Heilige Vader lijkt op andere zaken gefixeerd te zijn. In de videoboodschap van nauwelijks één minuut die hij in maart verspreidde om een gebed voor de Kerk in China voor te stellen – uitgesproken in het Spaans en ondertiteld in Mandarijn-Chinees – vond hij de tijd om de Chinese katholieken te berispen dat zij «niet aan proselitisme mochten doen», alsof dat hun hoofdzonde was.

De voorbije maanden heeft het Vaticaan zich onderscheiden door allerlei werken van barmhartigheid ten aanzien van China. Begin februari, toen de epidemie zich nog leek te beperken tot Wuhan en omgeving, stuurde Rome 700.000 mondmaskers in omslagen met het zegel van de pauselijke aalmoezenier. Het was opnieuw de officiële Global Times die als eerste het nieuws bracht.

In maart maakte staatssecretaris Parolin publiek bekend dat paus Franciscus een belangrijke gift geschonken had aan Jinde Charities, de Chinese liefdadigheidsorganisatie die zich bezighoudt met humanitaire hulp en waarvan het hoofdkwartier gevestigd is in Shi Jia Zhuang, op 300 km van Beijing. Het ging om een bedrag van 200.000 euro.

Vervolgens werden er gebaren vanuit China gesteld. Begin april zond Xinde Press, het persorgaan van Jinde Charities, een brief naar de Paus waarin hij werd uitgenodigd «om ook zelf een masker te dragen». Het schrijven was vergezeld van drie grote leveringen mondmaskers, chirurgische handschoenen, beschermende kledij en brillen aan het Vaticaan, dat ze liet bedelen aan verschillende begunstigden in Italië. Op 10 april zong de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken in het openbaar de lof van het Vaticaan voor deze daad van solidariteit om de «wereldwijde beveiliging van de gezondheid te verzekeren».

ROOKGORDIJN

Het spreekt voor zich dat deze media-idylle dienst doet als rookgordijn voor het Vaticaan ten overstaan van de ernstige gebeurtenissen die zich afspelen in Hongkong.

Het bisdom Hongkong blijft nog altijd verstoken van een echte bisschop sinds januari 2019, na de onverwachte dood van de toenmalige titularis Mgr. Michael Yeung Ming-cheung. De stadstaat wordt voorlopig bediend door kardinaal John Tong Hon, die er bisschop was tussen 2009 en 2017. De natuurlijke opvolger van Yeung zou hulpbisschop Mgr. Joseph Ha Chi-shing moeten geweest zijn, maar die wordt beschouwd als te zeer aanleunend bij kardinaal Zen en de “liberale” stromingen [lees: de verdedigers van het eigen statuut van Hongkong tegen de machtsgreep van Beijing]. In de ogen van het communistisch regime is Mgr. Ha zogezegd te “onpopulair” om door de H. Stoel gekozen te worden… ondanks het feit dat het «zelfmoordakkoord» ondertekend op 22 september 2018, dat aan het communistisch regime de zorg toevertrouwt om elke nieuwe bisschop voor te stellen, niet van toepassing is op Hongkong.

Omgekeerd is er een kandidaat die wél alle goedkeuring van Beijing wegdraagt: Peter Choy Wai-man, de huidige vicaris van het diocees. En het is precies deze prelaat die door Rome zou uitverkozen zijn als nieuwe bisschop van Hongkong. Zijn benoeming stond op het punt te gebeuren in januari, maar sindsdien is ze on hold gezet.

Het communistisch regime van zijn kant heeft zijn tijd niet verdaan en heeft een nieuwe baas aangesteld aan het hoofd van de staatsraad voor de aangelegenheden van Hongkong en Macao: Xia Baolong, een vertrouweling van president Xi, die zich in Zhejiang onderscheiden heeft door zijn intolerantie tegenover de protestantse en katholieke gemeenschappen. Tussen 2013 en 2017, toen Xia vicevoorzitter van de communistische partij in die regio was, werden 1200 kruisen en tientallen kerken met de grond gelijk gemaakt.

Het verbaast dan ook niet dat de aanstelling van Xia voor de laatste Britse gouverneur van Hongkong, de katholiek Chris Patten, aanleiding was om scherpe kritiek te leveren op de Vaticaanse gezagsdragers wegens hun onderworpenheid aan Beijing. Hij deed dat in een interview in The Tablet van 28 februari.

Patten kent de Heilige Stoel goed: hij werd in 2014 gevraagd om een commissie voor de hervorming van de Vaticaanse media voor te zitten. Het interview in The Tablet volgde kort op de ontmoeting in München op 14 februari tussen de Chinese buitenlandminister Wang Yi en de vertegenwoordiger van de Heilige Stoel Paul Richard Gallagher; het was de eerste ontmoeting van die aard in de geschiedenis en ze werd in de media breed uitgesmeerd. Patten merkte op dat de Chinese minister dezelfde naam droeg als een christelijke dominee die in december 2019 veroordeeld werd tot negen jaar cel wegens “subversieve activiteiten” tegen de staat, in werkelijkheid echter omdat hij de politiek van president Xi Jinping bekritiseerd had…

Op 24 mei richtte paus Franciscus na het Regina Cœli woorden van verwelkoming en steun «in de beproevingen van het leven» tot de Chinese katholieken, ter gelegenheid van het feest van de H. Maagd van Sheshan. Maar hij sprak niet over de repressie die in Hongkong woedt en evenmin over een ander mariaal heiligdom, dat van Donglu, waarvan de kerk werd afgebroken onder het voorwendsel dat de priesters en de gelovigen geweigerd hadden om toe te treden tot de vereniging van de patriottische Kerk, de repressieve arm van de communistische partij.   

De Paus heeft trouwens ook nog nooit een woord gesproken over het feit dat in Sheshan, juist naast het heiligdom, de bisschop van Shanghai al sinds 2012 onder huisarrest leeft: Mgr. Thaddeus Ma Daqin heeft de misdaad begaan dat hij uit de patriottische Kerk stapte op de dag zelf van zijn bisschopswijding.  

OVEREENKOMST MET CHINA «ALLICHT» VERLENGD

«Mgr.Claudio Maria Celli, een van de onderhandelaars van het voorlopige akkoord tussen China en de Heilige Stoel, hoopt dat de overeenkomst straks met nog eens twee jaar kan verlengd worden. De details van de regeling zijn niet publiek bekendgemaakt. Maar de overeenkomst is vooral van belang voor de benoeming en wijding van bisschoppen. Critici verwijten de Vaticaanse diplomatie dat het akkoord niet geleid heeft tot een verbetering van de situatie voor de ondergrondse katholieke Kerk in China.

«Mgr. Celli, een ervaren diplomaat, bevestigt dat de overeenkomst in september eindigt. Hij benadrukt dat er nog geen beslissing is gevallen, maar hoopt dat de overeenkomst in september wordt verlengd, omwille van de nood aan wederzijds respect en begrip tussen de Heilige Stoel en China. Hij acht het onwaarschijnlijk dat over de voorwaarden met de huidige Chinese machthebbers opnieuw kan onderhandeld worden. “Wij hopen de ingeslagen weg te kunnen blijven bewandelen, waarbij Chinese katholieken trouw kunnen blijven aan het Evangelie [sic] en tegelijk volwaardig kunnen toebehoren aan China. Kortom, de katholieke Kerk in China moet volledig Chinees zijn, maar ze moet ook volledig katholiek zijn”» (bron: I. Media/Crux).

 

Neen, Mgr. Celli, het gaat er niet om dat de Chinese katholieken trouw blijven aan het Evangelie. Het gaat erom dat de ondergrondse katholieken vervolgd werden omdat ze trouw bleven aan de Paus en niet wilden toetreden tot de schismatieke “patriottische” Kerk. En hun trouw wordt vandaag door Rome verraden!

redactie KCR