De superioriteit van het contemplatieve 
leven boven het actieve leven

HET is beter om in aanbidding, gebed en stille contemplatie te verkeren dan om voortdurend bezig te zijn, zelfs als dat werk gedaan wordt voor de Meester... Het Evangelie van deze zondag richt onze blik op Martha en Maria. Maria, dat is Maria Magdalena. We hebben met vrij grote zekerheid vastgesteld dat er in het Evangelie geen drie verschillende Maria’s zijn, maar slechts één enkele.

Sint-Lucas stelt ons een zondares voor die zich bekeert en haar berouw toont door een overvloed aan tranen te vergieten en kostbare geurige olie over de voeten van Christus uit te gieten, als teken van eerbetoon en aanbidding. Uit discretie en om het publieke onbegrip of zelfs schandaal over de bijzondere band tussen de Heer en een berouwvolle zondares te vermijden, noemt Lucas haar naam niet. Maar zij keert haar oude zondige leven de rug toe en volgt de voetstappen van Jezus. Dit is inderdaad Maria van Magdala.

Ze volgt dus Jezus samen met de H. Maagd, enkele heilige vrouwen en de apostelen. Langzaam verlaat dit kleine groepje Galilea, waar Jezus intussen niet langer welkom is en waar Herodes Hem naar het leven staat. Ze trekken van dorp tot dorp, aan de overkant van het Meer van Tiberias, in Perea. En stilaan keert Jezus zich richting Judea, op weg naar Jeruzalem.

In de laatste fase van zijn openbaar leven trekken Hij en zijn leerlingen dus door de diepe vallei die van Jericho naar Jeruzalem leidt, tot ze uitkomen op het hooggelegen plateau dat uitkijkt over de stad, in Bethanië. Daar, zo toont Sint-Lucas ons, verblijven Martha en Maria, al geeft hij weinig verdere uitleg.

We mogen aannemen dat deze Maria dezelfde is als de voormalige zondares uit Magdala, allesbehalve een schitterende verschijning, maar door Christus vergeven en door Hem beschermd. Ze vindt haar zus Martha terug en haar broer Lazarus.

Jezus en de apostelen ontvangen, dat vroeg nogal wat organisatie. En Martha is volop aan het werk, druk in de weer. Gelukkig dat Martha zich zo inzet! Het is de H. Martha! We zijn hier niet langer in het huis van Simon de Farizeeër, maar bij Martha.

Terwijl zij zich met liefdevolle zorg wijdt aan Jezus en zijn leerlingen, zit Maria gewoon neer en luistert naar de woorden van de Meester.

Ja, die Maria van Magdala doet ook nooit zoals de rest! Altijd moet ze worden bijgestuurd. Haar zus wijst haar dan ook vriendelijk terecht, of liever: zij beklaagt zich zachtjes bij Jezus. «Zou U haar niet kunnen zeggen dat ze mij komt helpen?» Zou men nu beweren dat Jezus partijdig is? Dat zou een belediging zijn voor de Heer. Nee, wat hier spreekt is zijn goddelijke wijsheid en zijn liefde, maar het is een liefde op goddelijk niveau, een volmaakte liefde.

Een woord als dit mag je niet wegredeneren! Jezus zegt niet: «Komaan Maria, steek ook eens je handen uit de mouwen!», maar Hij richt zich tot Martha: «Martha, Martha, over veel zijt ge bezorgd en bekommerd. Slechts één ding is noodzakelijk.» Dit is een woordspel. Het wil zeggen: “Ik zou willen dat we rustig blijven. Je bent erg lief, maar al die drukte was eigenlijk niet nodig. Iets minder had ook volstaan.”

En dan voegt Hij eraan toe: «Maria heeft het beste deel gekozen, dat haar niet zal ontnomen worden.” Dat éne noodzakelijke, dat is precies wat Maria aan het doen is.

Maar het blijft voor velen moeilijk te vatten. Heeft Jezus het nu over het eten? De schotels? Of over iets anders? Bij Christus zijn het altijd mysterieuze woorden. Martha zal erover moeten nadenken… net als wij trouwens. Waarom verkiest Jezus het stil zitten aan zijn voeten, het luisteren naar zijn woord, boven het actief in de weer zijn voor Hem? Waarom heeft de Kerk, trouw aan de leer van haar goddelijke Meester, altijd geleerd dat Maria de zondares, Maria de bekeerlinge, de beste keuze heeft gemaakt en dat die haar niet zal worden afgenomen?

De waarheid die hier wordt geopenbaard, is onmiskenbaar: de beschouwende levenswijze staat hoger dan de actieve. Daar is geen twijfel over mogelijk: het is beter om in aanbidding, gebed en contemplatie bij de Heer te zijn dan om je uit te putten in activiteit, zelfs in dienst van Hem.

Maar ook dit is een diep gegeven in de hele H. Schrift. We denken aan Jezus’ antwoord aan de duivel, toen Hij honger had en Satan Hem verleidde om van stenen brood te maken. Wat antwoordde Hij toen? «De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat voortkomt uit de mond van God» (Mt 4, 4).

Natuurlijk is het goed om brood te geven aan de armen, om het brood des levens te delen met de leden van Christus’ mystiek Lichaam. Het is goed om zich met liefde in te zetten. Maar het is nog beter om Gods woord te zoeken, te luisteren naar wat Hij ons zegt, want de mens heeft nog méér nood aan Gods woord dan aan materieel brood.

Dit is ook wat Onze-Lieve-Heer ons leert in zijn toespraak over het Brood des Levens, bij Johannes, wanneer Hij spreekt tot de Joden die zojuist getuige waren geweest van de broodvermenigvuldiging: « Jezus antwoordde hun en sprak: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: gij zoekt Mij, niet omdat gij tekenen hebt gezien, maar omdat gij van de broden hebt gegeten en u verzadigd hebt.  Arbeidt niet voor de spijs die vergaat, maar voor de spijs die blijft tot in het eeuwige leven, en die de Mensenzoon u zal geven. Want op Hem heeft God, heeft de Vader zijn zegel gedrukt» (Jo 6, 26–27).

Maria, die geheel verdiept is in het ontvangen van het Brood van Gods Woord, kon dan ook niet anders dan Jezus bijzonder behagen. Hij veroordeelde Martha niet, maar Hij maakt ons duidelijk dat de zorg voor contemplatie nog noodzakelijker is dan het dagelijkse brood.

Daarom zegt de H. Thomas van Aquino in overeenstemming met heel de traditie dat de hoogste daad van naastenliefde niet is om brood uit te delen, maar om het geloof te onderrichten, namelijk dat Jezus alléén het Brood des Levens is, de Weg, de Waarheid en het Leven die naar God leiden.

En dat is een les die vandaag des te noodzakelijker is – ja, levensnoodzakelijk voor de Kerk – precies omdat ze nauwelijks nog verkondigd wordt…

Abbé Georges de Nantes
Uit een conferentie over de H. Maria Magdalena, S 34