De eucharistische leer van abbe de Nantes

De eucharistische theologie van abbé de Nantes is een leer die de Kerk, op het uur van haar wedergeboorte, een vuriger devotie tot de Eucharistie kan schenken dan ooit tevoren — zoals gewenst door heiligen als een Pierre-Julien Eymard, een H. Paus Pius X, een Z. Edward Poppe en een H. Charles de Foucauld.

Laten we proberen «ons intellectueel en geestelijk voordeel te doen met deze rijkdommen die God ons, zonder enige verdienste van onze kant, heeft geschonken. En laten we proberen ze uit te delen aan de armen, aan de arme zielen die honger en dorst hebben naar dit hemelse voedsel.»

De eerste “vernieuwing” van onze stichter is dat hij ons een zeer levendig besef geeft van de «aanwezigheid» van Jezus in de H. Eucharistie, een «werkelijke, waarachtige en substantiële aanwezigheid».

«Jezus verborgen in de hostie? Maar helemaal niet! Want er bestaat geen hostie die niet Jezus zelf is. Hij verbergt zich niet, integendeel, Hij openbaart zich, manifesteert zich, spreekt tot ons en schenkt zichzelf door zich tot hostie te maken. Hij verbergt zich niet in het brood, maar Hijzelf is ons dagelijks brood geworden.»

Daarom «is het Lichaam zichtbaar, tastbaar, daar op de pateen, en het Bloed in de kelk; en deze tekenen zijn een uitnodiging tot eten en drinken. Want ze zijn daar zoals brood en wijn. Niet brood en wijn die zouden lijken op het Lichaam en Bloed, maar het zijn echt het Lichaam en Bloed van de Heer, die werkelijk daar zijn en ons worden aangeboden zoals brood en wijn. Maar brood en wijn zijn er niet meer. Jezus heeft het zelf zo gezegd…»

Jezus is dus werkelijk aanwezig, met Lichaam en Bloed – maar waarom?

Een Handeling, de enige Handeling die telt en die de wereld redt, elke dag opnieuw: een offer.

Het is wellicht op dit tweede punt dat de inbreng van onze vader, abbé de Nantes, het meest doorslaggevend is. Hij wijst erop dat, als het brood en de wijn verdwijnen, de “materie” van het sacrament niet, zoals de klassieke theologie stelt, het brood en de wijn zijn, maar het Lichaam en het Bloed. En de “vorm” van het sacrament zijn de woorden die dat Lichaam aan de dood overleveren en dat Bloed uitgieten buiten het Lichaam… in de kelk. Zo is de Mis een offer: hét H. Misoffer.

De vrucht van dit offer is de communie; en dat is het derde inzicht dat de theologie van abbé de Nantes ons aanreikt om het gebeuren beter te begrijpen: dit Bloed in de kelk is het Bloed van het Verbond, zoals Jezus zelf zegt wanneer Hij deze woorden uitspreekt over de kelk: «Deze beker is het nieuwe Verbond in mijn Bloed, dat voor u wordt vergoten» (Lc 22, 20).

Verbond tussen wie en wie? Dat is de kernvraag. Antwoord: «Een verbond tussen God en de gasten aan zijn tafel, aan dit Laatste Avondmaal, de deelnemers aan deze Eucharistie of dit Offer, dat eindigt in een heilige maaltijd. En daar bovenop vloeien de zegeningen van deze Gedachtenis over op de levenden en de doden die door de deelnemers worden genoemd en op de gehele lijdende en strijdende Kerk in wiens naam deze Eucharistie wordt gevierd, tot vreugde en glorie van de triomferende Kerk die eraan deelneemt en die Christus, de universele Verlosser, toejuicht.»

Zo begrijpen we dat «de reden en het effect van deze sacramentele Handeling van Christus, de soevereine Hogepriester in zijn Kerk en voor haar, volgens zijn eigen woorden, het hernieuwen, het gedenken, het vieren is van het NIEUWE EN EEUWIGE VERBOND, bezegeld op het Kruis tussen God en zijn Kerk, dat steeds opnieuw moet worden hersteld en vervolmaakt vanwege de slechtheid van de mensen en dat door de komende generaties moet worden onderschreven en geëerd tot het einde van de tijden.»

«De sluiting van dit Verbond vond voor het eerst plaats in een heilig banket, een offermaaltijd. Het wordt in elke Mis op dezelfde manier herhaald door de SACRAMENTELE COMMUNIE van de heilige leden van de christelijke gemeenschap met God, in het mystieke voedsel en de mystieke drank die hun worden aangeboden: dit Brood en deze Wijn, MYSTERIE VAN HET GELOOF, het Lichaam en Bloed van de Verlosser, voor de velen geofferd.»

«Deze communie verenigt ook de christenen onderling en bouwt zo de Kerk op in de liefde.» Hierdoor begrijpen we hoe het H. Misoffer de wereld redt:

«De menselijke samenleving kan niet bestaan zonder een geest van opoffering; en niet alleen de geest van opoffering, maar ook de beoefening ervan. Welnu, de christenen zijn voorbeelden en pioniers van de menselijke beschaving geweest omdat zij, in plaats van opstandelingen te zijn zoals Adam hun vader, gehoorzame dienaren waren, net zoals hun Verlosser Jezus Christus, wiens voorbeeld hun elke dag opnieuw wordt gepredikt en voorgesteld in de Mis. In plaats van verkocht te zijn aan de zonde en slaaf van hun vlees en zijn begeerten, hebben zij van de gekruisigde Christus en van zijn maagdelijke Moeder aan de voet van het Kruis geleerd wat zelfbeheersing en zuiverheid van hart is. Zij hebben gebroken met alle religieuze syncretismen, alle afgoderij en elk collectief fanatisme, om de geopenbaarde Waarheid te omarmen tot in de dood, tot in het martelaarschap…»

broeder Bruno van Jezus-Maria
Uittreksel uit de preek van 7 augustus 2005